W ciągu ostatnich dziesięcioleci – dzięki wzrostowi ogólnej wiedzy opiekunów i pojawieniu się nowej generacji pokarmów – średnia długość życia psów i kotów znacząco się wydłużyła. Nasi pupile towarzyszą nam dłużej, ale – w jesieni swojego życia – wymagają szczególnej opieki, również co do dostarczania pewnych specyficznych składników odżywczych. Oprócz stosowania właściwie dobranej karmy warto więc zaproponować opiekunowi psiego lub kociego seniora nabycie specjalnych suplementów.
Dzięki wnikliwym badaniom naukowym wiadomo już, że prawidłowa dieta dopasowana do potrzeb wieku oraz dostarczanie odpowiednich suplementów, nie tylko może przedłużyć życie naszych pupili, ale także poprawić jego komfort. Co jest niezwykle ważne szczególnie dla tych osób, które traktują psa jak członka rodziny. Każdy posiadacz starszego psa bez problemu może wymienić zmiany, jakie zachodzą w jego zachowaniu: więcej śpi, mniej chętnie się rusza (często z trudem), nie może wskoczyć na łóżko, słabiej widzi i słyszy, ma trudności z rozgryzaniem pokarmu, także dlatego, że traci zęby, osłabia się jego apetyt (również w związku z gorzej działającymi zmysłami węchu i smaku), chudnie albo przybiera na masie. Do tego mogą dochodzić specyficzne objawy chorób, na które mogą cierpieć seniorzy, w tym niewydolności układowych. Nastąpić mogą również zmiany behawioralne, pies może być mniej cierpliwy, czasem agresywny, zapomina czego się do tej pory nauczył (w tym nauki czystości), może się pojawić lęk separacyjny, „płaczliwość” (nadmierne reakcje na np. popchnięcie przez innego psa), czy nocne bezcelowe wędrowanie. Mówi się wręcz o zespole zaburzeń poznawczych starszych psów (przypominającym chorobę Alzheimera u ludzi). Z wiekiem wydolność organizmu spada i staje się on bardziej podatny na stresy środowiskowe (w tym infekcje). Na wydolność mają wpływ czynniki genetyczne oraz warunki utrzymania. Psy duże i olbrzymie starzeją się szybciej niż rasy mniejsze – zatem warto już wcześniej myśleć o wspomaganiu ich organizmu. Jakie preparaty i substancje czynne polecać? Tradycyjnie z opóźnianiem procesów starzenia kojarzą nam się przeciwutleniacze – chronią przed działaniem wolnych rodników (uszkadzających DNA, czy budulce błon komórkowych). Mówi się o tym, że najwięcej wolnych rodników powstaje w narządach o wysokim zapotrzebowaniu na tlen (mózg, mięśnie, serce, nerki). A ich wytwarzanie zwiększa się z wiekiem – co osłabia działanie komórek i tkanek. Znajdziemy wśród nich witaminy (C, E, beta-karoten) – zatem warto polecać dla seniorów preparaty multiwitaminowe (często w formie preparatów mineralno-witaminowych, dla seniorów mogą być wzbogacane żeń-szeniem). Witaminy będą także wspierać pracę mózgu (zwłaszcza te z grupy B), a zatem zmniejszać ryzyko zaburzeń poznawczych. Przeciwutleniaczem jest też luteina, polifenole, czy likopen z pomidorów. Form preparatów jest bardzo wiele, zarówno proszki, jaki i tabletki, czy płyny – więc można dobrać taką, która będzie najłatwiejsza do podania.
Bioflawonoidy
Bioflawonoidy są przedstawicielami polifenoli roślinnych, należą do naturalnych przeciwutleniaczy. Wykazują właściwości przeciwalergiczne, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, chronią wątrobę i uszczelniają naczynia krwionośne. Ponadto zapobiegają jełczeniu oksydacyjnemu tłuszczów. Ich źródłem mogą być winogrona, zielona herbata, czarny bez.
L-karnityna
Jej dodatek pobudza wykorzystanie rezerw tłuszczowych, utrzymanie prawidłowej masy ciała, bez utraty masy mięśniowej. Wspiera ona założenia diety seniorów, czyli dostarczanie odpowiedniej ilości dobrej jakości białka o wysokiej przyswajalności (wystarczającej do utrzymania masy mięśniowej, ale bez dostarczania źródła niepotrzebnych kalorii) i ograniczenie zawartości tłuszczu.
Kwasy n-3 i n-6
Kwasy n-3 i n-6 nie są wytwarzane przez organizm psa (nie posiada odpowiednich enzymów) i powinny być dostarczane z pożywieniem w odpowiednich proporcjach – kwasy tłuszczowe egzogenne. Najlepszym ich źródłem są ryby morskie (tłuste, pochodzące z wód zimnych, jak łosoś, śledź, dorsz, makrela, sardynki) i oleje z tych ryb, a także owoce morza i algi. Najbardziej kojarzymy kwasy n-3 i n-6 ze wsparciem skóry i szaty włosowej – to też jest oczywiście ważne u seniora (suplementacja poprawia barierowość skóry, przyspiesza gojenie ran i zmniejsza reakcje alergiczne). Kwasy omega wspomagają funkcjonowanie mózgu i całego układu nerwowego. Tutaj podkreśla się rolę n-6, biorących udział w produkcji m.in. neuroprzekaźników. Kwasy n-3 i n-9 mają korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, (obniżenie ciśnienia krwi, rozszerzają naczynia, działanie przeciwmiażdżycowe, zapobiegają zatorowości, obniżają poziom złego cholesterolu i trójglicerydów we krwi). Wspomagają układ odpornościowy (kwasy n-3 pełnią rolę przeciwzapalną i przeciwbólową, hamują syntezę mediatorów reakcji zapalnej). Kwasy omega opóźniają procesy starzenia oraz obniżają efekty stresowe (poprawa natlenowania komórek). Wspomagają pracę stawów (EPA i DHA; działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo w obrębie chrząstek i ścięgien, pozwalają na zmniejszenie dawki leków przeciwzapalnych) oraz procesy widzenia. Kwasy n-3 spowalniają postęp choroby nerek u psów. Jeśli polecamy suplementy w formie oleju, pamiętajmy, że jest on wysokokaloryczny. Często preparaty mają formę wzbogaconą (przykładowo o witaminy, czy aminokwasy siarkowe, cynk). Nie wszystkie starsze psy będą chciały pobierać np. kapsułki – zatem uwzględnijmy te kwestie w rozmowie z klientem.
Wsparcie dla stawów
Kolejną ważną kwestią jest utrzymanie w dobrej kondycji stawów zwierzęcia, aby ograniczyć problemy ruchowe i stany zapalne. Substancje czynne, jakie znajdziemy w preparatach na stawy to glikozaminoglikany (GAGi), chondroityna (chondoroityna poprawia elastyczność stawów, glukozamina usprawnia stawy i hamuje rozpad chrząstki, dodatkowo działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo), kwasy EPA-DHA, wapń, witamina C (niezbędna w syntezie kolagenu), związki mineralne (np. miedź, czy mangan), aminokwasy siarkowe, czarci pazur.
Pre-probiotyki
Pre-probiotyki wspomagają proces trawienia i przyswajania składników pokarmowych, regulują funkcje jelit, wzmacniają korzystną biotę jelitową. Mogą też poprawiać apetyt. Substancje czynne to MOS (np. wyciąg z drożdży, zawiera beta-glukany) pobudzają miejscową odporność błony śluzowej jelit, a także hamują wzrost patogennej flory bakteryjnej. FOS, czyli prebiotyki (np. inulina), frakcja włókna rozpuszczalnego, chemicznie to węglowodany, zakwaszają treść jelitową. Źródłem może być np. pulpa buraczana, korzeń cykorii, bulwa topinamburu. Probiotyki to korzystne bakterie, zdolne do skolonizowania jelit. Przynoszą one wiele korzyści, zasiedlając niszę ekologiczną hamują możliwość rozwoju drobnoustrojów chorobotwórczych. Łagodzą stany zapalne, poprawiają trawienie, również poprzez produkcję enzymów własnych. Wytwarzane przez nie krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe odżywiają błonę śluzową, stymulują procesy regeneracyjne. Biorą udział w syntezie wielu witamin (grupa B, K). Zwiększają aktywność przeciwciał.
Immunomodulatory
Odporność spada z wiekiem. Można ją poprawiać stosując substancje czynne, jak np. beta glukan (wielocukier np. z drożdży). Za skuteczny w kwestii odporności uważa się izomer beta-1,3/1,6D, nierozpuszczalny w wodzie. Ma szerokie działanie przeciwdrobnoustrojowe, przeciwpasożytnicze. Wspomaga skuteczność antybiotykoterapii. Wpływa na pobudzenie hemopoezy w szpiku kostnym. Chroni komórki przed wolnymi rodnikami. Przyspiesza gojenie ran (aktywowanie fibroblastów) – bariera skórna. Wykazano jego rolę również w walce z nowotworami (aktywacja komórek układu odpornościowego). Beta glukan pobudza zwłaszcza aktywność makrofagów (wydzielanie interleukin). Beta glukan podnosi także miejscową odporność w przewodzie pokarmowym. W preparatach na odporność nie zabraknie też kwasów n-3 i n-6 oraz cynku w formie siarczanu cynku lub chelatu aminokwasowego. Cynk wykazuje działania podobne do beta glukanu. Świetnie działa w połączeniu z selenem. Selen jest mikroelementem o silnych właściwościach wzmacniających układ odpornościowy. Zwiększa produkcję przeciwciał, pobudza makrofagi. Selen zmniejsza ryzyko nowotworzenia, wymiata wolne rodniki. Działa przeciwzapalnie, przeciwgrzybiczo. Wspiera barierę skórną.
Preparaty uspokajające
Jak już wspomniano powyżej, niektóre starsze psy mogą wykazywać zmiany w zachowaniu, w tym stany lękowe, czy nadmierne pobudzenie. Wtedy warto pomyśleć o profilaktycznym wprowadzeniu preparatów łagodnie wyciszających, np. na bazie feromonów (także w formie obroży), czy wyciągów roślinnych (melisa, dziurawiec, głóg).
Często preparaty dla starszych zwierząt są wielofunkcyjne – zawierają kilka substancji czynnych i dzięki temu pomagają zadbać o ogólną poprawę jakości życia psiego lub kociego seniora.
