Wiek u psów i kotów

Wiek psa, a wiek człowieka

W internecie można znaleźć liczne tabele pozwalające przeliczyć wiek psa na lata ludzkie, czyli zorientować się, w jakim mniej więcej wieku byłby nasz pupil, gdyby urodził się jako człowiek. Dawniej po prostu przyjmowało się przelicznik 1 do 7 (czyli jeden rok psa to jak siedem lat ludzkich). Wzięło się to z faktu, że pies przeciętnie żyje mniej więcej siedem razy krócej niż człowiek (a raczej tyle żył kiedyś, bo obecnie, jak już wspomniano, m.in. dzięki postępowi wiedzy o żywieniu i zdobyczom medycyny, wiek naszych pupili znacząco się wydłużył). Poza tym nie wolno zapominać, że pies rozwija się i starzeje w zupełnie innym tempie niż człowiek (np. zwykle osiąga dojrzałość płciową, czyli zdolność do rozmnażania mniej więcej w okolicy 6.–12. miesiąca życia; u psów ras olbrzymich 15.–24. miesiąc). Na tej podstawie zwykło się przyjmować następujący przelicznik lat psich na ludzkie:

  6 miesięcy życia psa = 10 lat życia człowieka

  10 miesięcy życia psa = 14 lat życia człowieka

  12 miesięcy życia psa = 15 lat życia człowieka

  18 miesięcy życia psa = 20 lat życia człowieka

  22 miesiące życia psa = 22 lata życia człowieka

  24 miesiące życia psa = 24 lata życia człowieka

  następnie każdy dodatkowy rok życia psa przeliczamy jako 4 lata życia człowieka (a więc np. 5 lat życia psa = 36 lat życia człowieka).

Powyższa formuła wygląda na bardzo precyzyjną, ale nie uwzględnia jeszcze jednego czynnika, czyli rozmiarów zwierzęcia. Mniej więcej sprawdza się w przypadku ras średnich, jednak małe psy statystycznie żyją dłużej, szybciej dojrzewają i wolniej się starzeją. W przypadku przedstawicieli ras dużych i olbrzymich jest, niestety, odwrotnie.

Długowieczne maluchy

Stosunkowo najdłuższym życiem mogą pochwalić się psy miniaturowe i małe, czyli takie, których masa ciała nie przekracza 10 kg. Takie zwierzęta z reguły krótko są szczeniakami, bowiem szybko osiągają właściwe dla swojej rasy gabaryty. Zwykle dzieje się to już w wieku 6–8 miesięcy. Równie krótko trwa w ich przypadku okres juniorski – można przyjąć, że już 15-miesięczny mały pies wkracza w dorosłość. A kiedy osiąga starość? Jak wspomniano na wstępie, za seniorów zwykle uznaje się zwierzęta 7–8-letnie (8 lat to wiek, od którego wystawowy pies może być oceniany w klasie weteranów). Jednak w przypadku małych psów można uznać, że wiek seniorski osiągają one nieco później, około 9. roku życia, zwykle starzeją się bowiem wolniej i dłużej zachowują sprawność. Maksymalny osiągany przez nie wiek to 16–18, a niekiedy nawet ponad 20 lat. Przeliczając to na wiek ludzki, można zatem uznać, że jeden rok życia małego psa to mniej więcej 5–6 lat życia człowieka.

Oczywiście od reguły tej istnieją liczne wyjątki. Na przykład przedstawiciele wielu ras brachycefalicznych, takich jak np. pekińczyki czy mopsy, niestety, z reguły żyją nieco krócej. Z kolei do długowiecznych małych ras zaliczają się np. choćby spaniele tybetańskie. 

Psy średnie

Stosunkowo długo żyją również psy ras średnich, a więc takie, których masa ciała zawiera się w przedziale 10–35 kg. Okres szczenięcia trwa w ich przypadku zwykle 9–12 miesięcy (wtedy osiągają rozmiary właściwe dla osobników dorosłych). Do mniej więcej 18. miesiąca życia można uznawać je za juniory, a potem wkraczają w dorosłość. Przejście w wiek seniora następuje u nich w wieku ok. 8 lat. Maksymalny osiągany wiek waha się od 12 do 16 lat (niekiedy więcej). Przeliczając na wiek ludzki, można zatem uznać, że jeden rok życia średniego psa to mniej więcej 7 lat życia człowieka.

W tym przypadku również wiele zależy od rasy. Niektóre średnie psy żyją bowiem statystycznie krócej i szybciej się starzeją. Można do nich zaliczyć m.in. boksery czy buldogi. Z kolei przedstawiciele ras takich jak beagle czy husky mogą w sporadycznych przypadkach osiągnąć wiek nawet 18 lat i bardzo długo pozostawać w doskonałej kondycji. 

Psy duże

Jeszcze inaczej wygląda to w przypadku psów dużych (a więc osiągających masę ciała ponad 35 kg). Znacznie dłużej są szczeniakami, potrzebują bowiem około 15–18 miesięcy na rozbudowę szkieletu i osiągnięcie docelowych rozmiarów. Okres juniorski umownie trwa u nich mniej więcej do ukończenia 2. roku życia. Niestety, starzeją się jednak znacznie szybciej niż ich mniejsi koledzy. W wiek seniorski wchodzą ok. 7. roku życia. Przeciętnie dożywają 10–12 lat. Przeliczając to na wiek ludzki, można zatem uznać, że jeden rok życia dużego psa to mniej więcej 8–9 lat życia człowieka.

Także wśród dużych psów wiele zależy od rasy pupila. Za stosunkowo długowieczne uchodzą np. niektóre owczarki i wyżły, zaś krótszą statystyczną długością życia odznaczają się m.in. rasy molosowate.

Psie olbrzymy

Ekstremalnym przypadkiem, jeśli chodzi o wiek i tempo rozwoju psów, są rasy olbrzymie, osiągające masę ciała ponad 45 kg, a zwłaszcza niektóre z nich, takie jak np. dogi niemieckie. Psy te rosną bardzo długo – szczeniakami są nawet przez dwa lata, kiedy kończą swój wzrost. Wiek juniorski trwa u nich nawet do ukończenia 3. roku życia. Niestety, już w wieku 5–6 lat pojawiają się u nich pierwsze oznaki starzenia. Maksymalny wiek osiągany przez przedstawicieli ras olbrzymich rzadko przekracza 10 lat.

Jak poznać, że pies się starzeje?

Psy, w pewnym sensie, starzeją się podobnie jak ludzie, zwłaszcza jeśli chodzi o objawy tego procesu. Do najbardziej widocznych symptomów zaawansowanego wieku należą siwe włosy (szczególnie rzucające się w oczy u zwierząt ciemno umaszczonych). Zwykle pies najszybciej siwieje na pysku i w okolicach oczu. Pojedyncze siwe włosy mogą pojawiać się jednak na całym ciele. U psów o jasnej sierści cecha ta jest jednak prawie niewidoczna.

Starość u psa można dostrzec także po oczach. Z wiekiem stają się one mniej przezroczyste i jakby zasnute mgłą. Jej wskaźnikiem są również psie zęby, które z wiekiem stopniowo się ścierają, począwszy od siekaczy w szczęce dolnej, potem górnej, kłów, a w ostatniej kolejności zębów przedtrzonowych i trzonowych. Wraz z upływem czasu zęby też stopniowo wypadają i starszy pies zaczyna mieć coraz więcej braków w uzębieniu.

Wiek psa można odgadnąć także po jego zachowaniu. Wraz z upływem lat szybciej się męczy, staje się mniej ruchliwy, dłużej śpi, trudniej mu wskoczyć na łóżko, pojawiają się rozmaite dolegliwości. Zmienia się również psychika pupila – może stać się bardziej lękliwy, wycofany, nieufny. Niestety, mogą pojawić się również zmiany behawioralne, w tym dość uciążliwe dla opiekunów, takie jak np. niszczenie przedmiotów, stopniowe zatracanie nawyku higieny (czyli załatwianie potrzeb fizjologicznych w domu), szczekliwość i płaczliwość, a nawet agresja wobec obcych i domowników. Sędziwy pies (m.in. z racji problemów z uzębieniem) może też mieć kłopoty z pobieraniem pokarmu oraz apetytem, dlatego bardzo ważne jest skomponowanie dla niego właściwej diety. 

Psi rekordziści

Jak długo może żyć pies? Okazuje się, że o wiele dłużej, niż ukazują to powyższe statystyki. Za najstarszego znanego psa o w pełni udokumentowanej długości wieku Księga Guinnessa uznaje przedstawiciela rasy Australian cattle dog o imieniu Bluey. Zwierzę to urodziło się w 1910 r., a odeszło w 1939 r., przeżywszy 29 lat i 5 miesięcy. W 2011 roku media obiegła wiadomość o śmierci uznawanej za najstarszego żyjącego przedstawiciela swego gatunku suczki o imieniu Pusuke mieszkającej w Japonii. Przeżyła ona 26 lat i 9 miesięcy i do ostatnich dni cieszyła się dobrą kondycją. Oczywiście w mediach nie brak informacji o jeszcze starszych psach, nieposiadających jednak stosownej dokumentacji daty urodzenia, by można było uznać je za rekordowe. Na przykład w 2016 r. farmer z australijskiego stanu Wiktoria poinformował o śmierci swojego psa – suczki Maggie, która miała przeżyć ponad 30 lat. Niestety, nie posiadała ona metryki koniecznej do zweryfikowania tej informacji. 

Jak długo żyją koty?

Nieco prościej sprawa ma się z kotami – wynika to między innymi z faktu, że pod względem osiąganej masy ciała zwierzęta te są nieporównanie mniej zmienne od psów. Tym samym można przyjąć, że wszystkie koty rozwijają się i starzeją mniej więcej w podobnym tempie (choć kocięta ras dużych, jak choćby Maine coon, rosną nieco dłużej; również maksymalny osiągany wiek w pewnym stopniu zależy od rasy).

Wiek koci na ludzki przelicza się mniej więcej podobnie jak u psów. Można przyjąć, że typowe koty osiągają dojrzałość płciową w 5.–6. miesiącu życia (kotki) i 7.–8. miesiącu (kocury). Tym samym kociętami są przez pierwsze pół roku, a drugie pół roku trwa u nich okres juniorski. W wieku 12 miesięcy wkraczają w dorosłość. Wiek dwóch lat u kota można interpretować mniej więcej jak 25 lat u ludzi i z każdym kolejnym upływającym rokiem należy dodać do tego wieku 4 lata (a więc np. 5-letni kot = 37 lat ludzkich).

Reguła ta nie dotyczy jedynie przedstawicieli wspomnianych już największych ras. Właściwe dla siebie gabaryty osiągają bowiem dopiero po ukończeniu 2. roku życia, zaś jeszcze dłużej trwa ich rozwój psychiczny i emocjonalny. Za w pełni dorosłego można uznać kociego olbrzyma, który skończył 3 lata.

A kiedy kot zaczyna się starzeć? Z reguły za graniczny wiek dla seniora uznaje się 8–10 lat, choć zależy to w dużej mierze od indywidualnych cech danego pupila. U kotów mówi się też o tzw. starszych seniorach.

Średni wiek kotów

Według aktualnych badań średnio jest to 16 lat, ale jak już wspomniano, wiele zależy od rasy. Należy zaznaczyć, że mieszańce, czyli pospolite dachowce, z reguły żyją najdłużej (oczywiście przy zapewnionej dobrej opiece) – statystycznie 15–22 lata. Do stosunkowo długowiecznych należą też koty brytyjskie, syjamskie i birmańskie (14–18 lat). Z kolei stosunkowo krótko (9–13 lat) żyją koty typu Rex oraz koty syberyjskie. Co ciekawe, badania wykazują, że koty umaszczone czarno żyją dłużej niż koty jasne, a kotki – dłużej od kocurów. Bardzo duży wpływ na kondycję i tempo starzenia się pupila mają jednak warunki, w jakich przebywa, i opieka, jaką się go otacza.

Tomasz Uhlenberg

Marketing, Beaphar Polska Sp. z o.o.