Psy uwielbiają się bawić. W tym celu przydatne są rozmaite zabawki. Pamiętajmy jednak, że nie wszystkie produkty dostępne w sprzedaży są w pełni bezpieczne dla każdego psa. Niektóre z nich mogą stanowić zagrożenie dla psich zębów, które wcale nie są aż tak mocne, jak nam się wydaje. Jak zatem ocenić, czy dana zabawka jest bezpieczna i nie zagraża zdrowiu naszego pupila?
dr n. wet. Joanna Zarzyńska
Niezwykłe psie zęby
U psów pierwsze zęby mleczne, zwykle kły i zęby sieczne szczęki, zaczynają się wyrzynać około 3.–4. tygodnia życia. Wszystkie zęby mleczne powinny się wyrżnąć do ukończenia 3. miesiąca życia (łącznie 28 zębów). Wśród zębów mlecznych nie ma pierwszego zęba przedtrzonowego tzw. P1 oraz zębów trzonowych. Wyrastają one wyłącznie jako zęby stałe. Wymiana zębów mlecznych na stałe zaczyna się około 14. tygodnia życia i trwa do około 6. miesiąca – wtedy też psiaki często wykazują wzmożoną chęć gryzienia wszystkiego co popadnie. Dorosły pies o stałym uzębieniu posiada 42 zęby. Trzeba pamiętać, że przetrwałe zęby mleczne powinno się usuwać, ponieważ powodują nadmierne stłoczenie zębów i stwarzają większe ryzyko chorób przyzębia. Zarówno zęby mleczne, jak i stałe mają taką samą budowę, składają się z korony (zazwyczaj 1/3 długości zęba) i korzenia. Korony są pokryte szkliwem, a korzeń cementem. Dalej mamy warstwę zębiny, a wewnątrz zęba znajduje się miazga (naczynia krwionośne, limfatyczne i nerwy).
Funkcje psich zębów
Wiadomo, że poszczególne grupy zębów oprócz specyficznego kształtu mają też swoje typowe funkcje. I tak siekacze (6/6) pomagają w higienie sierści (w tym wyłapywaniu pcheł), a także pomagały dzikim psowatym ogryzać kości z resztek mięsa. Kły (2/2), najdłuższe z zębów, służyły do zabicia i rozszarpania ofiary oraz do obrony. W warunkach domowych ich ofiarą padają zazwyczaj zabawki. Każdy psiarz zna też psią mimikę i sygnały dźwiękowe towarzyszące odsłanianiu siekaczy i kłów jako jasny sygnał ostrzegawczy. Zęby przedtrzonowe (8/8) są potężniejsze i służą do rozgryzania pokarmu na mniejsze fragmenty, łatwiejsze do przełknięcia. A zęby trzonowe (wśród nich tzw. łamacze) służą do miażdżenia pożywienia. Psy nie mają powierzchni trących zębów, jak ludzie czy przeżuwacze.
Psie zabawki
Obecnie, w dobie humanizacji psów, chętnie kupujemy im wiele gadżetów, w tym zabawki. Coraz częściej poruszany jest też temat zabawy jako możliwości umacniania więzi opiekun – pies, zabawy jako stymulacji sensoryczno-motorycznej, zabawy jako aktywizacji i urozmaicenia spacerów (unikanie monotonii), a także zabawy jako nagrody w szkoleniu. Wiemy też, że mamy różne typy osobowości psów, co wpływa na zainteresowanie konkretną formą zabawy/ zabawki, a ignorowania innych (nie wszystkie psy lubią pluszaki czy chętnie aportują piłkę). Każdy świadomy opiekun stara się zaspokoić potrzeby psa. Często wiąże się to z ciągłym przeszukiwaniem rynku zabawek i wynajdywaniem czegoś nowego (albo megawytrzymałego), często „zalewamy” psy górą zabawek i jesteśmy rozczarowani, że wcale się nimi nie interesują (zabawka bez animatora zabawy często jest zupełnie nieatrakcyjna)…
W zakupach zdarza się opiekunom kierować stricte ludzkimi kryteriami, oprócz ceny oczywiście mogą to być atrakcyjność wizualna, struktura materiału, modne motywy itp. Bywa też, że zapominają, iż zabawka ma mieć pewne funkcje i przede wszystkim ma być dla psa i psich zębów bezpieczna. Nie chcemy przecież, żeby pies był narażony na szkodliwe substancje chemiczne (np. jony metali ciężkich, melamina, barwniki chemiczne, ftalany), żeby połknął mały element zabawki, który łatwo oderwać/ odgryźć – czy wręcz połknął całą zabawkę, ani żeby zjadł wypełnienie z ulubionego pluszaka. Dotyczy to już etapu wczesnej socjalizacji szczeniąt – odpowiedzialni hodowcy wybierają do psiego kojca zabawki bezpieczne, o różnej strukturze, fakturze i kształtach, stymulujące maluchy do gryzienia i zabaw oraz poznawania świata.
Bezpieczeństwo psich zębów
Jeśli zwracamy uwagę na bezpieczeństwo psich zębów, to powinniśmy dobierać zabawki do wielkości psa, jego wieku oraz typu zabawy. Często bardzo twarda zabawka do gryzienia wydaje się doskonałym rozwiązaniem, bo potencjalnie starczy na dłużej, ale podatność na nacisk psich zębów dotyczy zabawek do gryzienia w takim samym stopniu jak gryzaków – przysmaków. Zabawki do gryzienia bywają określane mianem „dental” – dzięki określonej frakturze i wypustkom, a także atrakcyjnemu zapachowi i smakowi mają zachęcać do żucia, stymulują produkcję śliny i tym samym mechanicznego czyszczenia powierzchni zębów z osadu. Można wspomagać to działanie, nakładając na wypustki psią pastę czy żel do zębów. Takie gryzaki masują też dziąsła u szczeniąt wymieniających zęby. Bezpiecznym tworzywem jest guma TPR czy elastomer. Niektóre z takich zabawek są wręcz nazywane przez producentów zabawką – szczoteczką do zębów. Są też chłodzące zabawki do żucia dla ząbkujących szczeniąt.
Na co zwrócić uwagę?
Trwałość materiału jest ważna, ale unikajmy zabawek o bardzo szorstkiej, chropowatej powierzchni, ostrych krawędziach, ponieważ mogą uszkadzać nie tylko miękkie dziąsła, lecz także zęby. Niebezpieczne są zabawki i zabawy siłowe, które mogą prowadzić do ułamania zęba (złamanie zęba i odsłonięcie miazgi zarówno zęba mlecznego, jak i stałego jest bardzo bolesne i niebezpieczne – konieczna interwencja lekarza weterynarii), a także takie, które mogą się zaklinować w łuku zębowym (plastikowe fragmenty) albo między zębami (między zębami mogą się np. oplatać nitki z pluszaków, flizelina czy fragmenty sznurka z szarpaków). Chociaż mamy przed oczami obraz psa – drapieżnika kruszącego kości swoich ofiar, to psie zęby mają jednak ograniczoną wytrzymałość. Nie zawsze dochodzi do złamania z obnażeniem miazgi zęba, czasem to ukruszenie szkliwa z odsłonięciem głębszej warstwy zęba, czyli zębiny. Zębina ma budowę kanalikowatą, kanaliki te kończą się zaraz pod szkliwem, a zaczynają w komorze zęba. W każdym kanaliku znajduje się zakończenie nerwowe, dlatego odsłonięcie go powoduje ból. Dodatkowo przez odsłonięte kanaliki do wnętrza zęba mogą się dostawać bakterie, powodując obumarcie i zgorzel miazgi, a ropień na terenie głowy to nie tylko zagrożenie zdrowia, lecz także życia.
Zwłaszcza zęby u psów starszych mogą być podatniejsze na urazy, mogą słabiej się trzymać w zębodołach, być bardziej rozchwiane. U młodych psów należy zaś szczególnie uważać z szarpaniem, żeby nie wpłynąć negatywnie na zgryz. Zabawa szarpakiem jest świetną rozrywką, nagrodą i odtwarzaniem łańcucha łowieckiego. Jednak samo natężenie zabawy, jak i szarpak muszą być dostosowane do możliwości zwierzęcia. W niektórych przypadkach lekarz weterynarii stomatolog w ogóle może odradzić taki typ zabawy. Dobry szarpak jest odpowiednio miękki, elastyczny i trwały, żeby nie doszło do niekontrolowanego zerwania.
W domu nie pozwalajmy psu „wybierać” sobie do zabawy czego popadnie – często dotyczy to psów młodych – jak już ukradł tego buta, to niech dokończy zniszczenia. Tego typu przedmioty też mogą zawierać niekorzystne substancje chemiczne (np. kleje) oraz być wykonane z materiałów nieobojętnych dla psich zębów. Skórzane buty są niezwykle atrakcyjne zapachowo i teksturowo – nie dziwmy się, że tak przyciągają psią uwagę.
Zuzanna Rapacz
Specjalista ds. rozwoju produktu
Na tle klasycznych zabawkowych gryzaków, pluszaków i węzełków naturalne, roślinne gryzaki – takie jak patyk z drzewa oliwnego i korzeń wrzośca – z pewnością mogą wydawać się nietypowym wyborem, cechuje je jednak wiele zalet, dzięki którym są wartościowym uzupełnieniem sklepowego asortymentu.
Patyk z drzewa oliwnego oraz korzeń wrzośca marki Petmex to gryzaki bezpieczne; podczas zabawy, gryzienia i żucia nie pękają one na drzazgi, a oddzielające się od zabawki naturalne włókna roślinne są miękkie, pozbawione ostrych krawędzi.
Produkty te nie zwierają żywicy ani niebezpiecznych olejków, dzięki czemu nie są szkodliwe nawet w przypadku ich spożycia.
Jest to alternatywa dla psiaków kochających patyki, gałęzie i inne spacerowe znaleziska, a które, jak powszechnie wiadomo, nie są bezpieczne z uwagi na drobnoustroje i możliwość wbicia się w podniebienie.
Należy pamiętać, że tego typu zabawka powinna zostać wymieniona w momencie, gdy osiągnie wielkość umożliwiającą połknięcie jej przez psa.
Barbara Melnyk
Brand Manager
Zabawa zaspokaja psie instynkty oraz potrzebę psychicznej i fizycznej stymulacji. To idealny trening wzmacniający mięśnie, a tym samym dający możliwość rozładowania nadmiaru energii. Gryzienie i żucie to podstawowy odruch, zgodny z psią naturą. Dlatego szczególnie ważne jest, by zabawki były dobierane odpowiednio do potrzeb i możliwości anatomicznych. KONG to firma z ponadczterdziestoletnią tradycją w produkcji innowacyjnych zabawek, która zdobyła przychylność miłośników zwierząt na całym świecie. Kultowe bałwanki to pierwsze, co przychodzi na myśl, kiedy się słyszy nazwę marki. Przy ich wyborze bardzo istotne jest, aby prawidłowo dopasować rodzaj do wieku i możliwości zwierzęcia. Dla szczeniąt rekomendujemy kolekcję Puppy ze specjalnie przygotowanej, w pełni bezpiecznej mieszanki gumy o odpowiedniej twardości dla zębów w fazie wzrostu. Również seria KONG AirDog i Squeakair zasługuje tu na uwagę ze względu na innowacyjną filcową tkaninę, która jest bezpieczna dla psich zębów, nie powoduje ścierania szkliwa ani podrażnień dziąseł.
Zabawa na świeżym powietrzu
Specyficznym obszarem zabawy jest zabawa na świeżym powietrzu w rzucanie. Wielu opiekunów uznaje, że jak się pies tak wylata tam i z powrotem i umęczy fizycznie, to aspekt aktywności ma z głowy, a potem spokój w domu. Wiemy jednak, że to założenie nie zawsze się sprawdza, bywają psy, które uzależniają się np. od piłki i bardzo nakręcają rzucaniem, mając potem trudności z wyciszeniem się i odpoczynkiem. Lepiej sesje rzucania połączyć z treningiem komend oraz pracą węchową. Jednak wracając do samego rzucania – często opiekun nie bierze zabawki z domu, tylko korzysta z tego, co dostarczy mu „natura” – a to patyk, a to kamień, a to pusta plastikowa butelka, a to stara, porzucona przez kogoś wytarta piłka tenisowa z dziurą… Kiedy rozmawiamy z klientem w sklepie na temat akcesoriów do rzucania, stanowczo odradźmy takie działania. Wszystkie te „zdobycze” mogą ścierać i uszkadzać zęby, a także poranić podniebienie, być nośnikiem drobnoustrojów oraz ryzyka zapiaszczenia. Psy, które noszą kamienie, mają zęby w tragicznym stanie. Dlatego świadomy opiekun kupi swojemu podopiecznemu bezpieczną zabawkę do rzucania, dopasowaną do możliwości danego psa. Przecież macie już w ofercie choćby patyki do rzucania ϑ.
Bezpieczeństwo dotyczy też tworzywa i konstrukcji dysków frisbee – niektóre plastikowe twarde też nie są dobre dla psiego pyska. Podczas rzucania dobrze sprawdźmy też teren – żeby uniknąć sytuacji, że pies się uderzy o coś twardego pyskiem, że wpadnie do dołu, biegnąc z przedmiotem w pysku itp.
Tomasz Uhlenberg
Przedstawiciel Handlowy, ACTION S.A.
W przypadku zabawek dla psa mamy na rynku bardzo duży ich wybór – od zabawek pluszowych, po gryzaki gumowe, naturalne np. z poroża jelenia lub gryzaki dentystyczne. W ofercie naszej platformy zakupowej znajdą Państwo między innymi takie zabawki, jak: TRIXIE Dentafun Baseball, gumowa zabawka dla psa, która jest wykonana z miękkiej, naturalnej gumy, wspiera czyszczenie psich zębów i przestrzeni między zębami, masuje dziąsła oraz zapobiega powstaniu płytki nazębnej. Kolejną wartą uwagi jest zabawka TRIXIE Hantelek winylowy, który zawiera piszczałkę. Dzięki niej nasz pupil będzie dłużej i intensywniej się bawić owym produktem, produkt świetnie nada się do nauki aportowania. Wartą uwagi zabawką dla psich zębów na pewno będzie też gryzak z poroża jelenia, który jest mniej kaloryczny dla naszego pupila niż suszony przysmak – skóra. Gryzaki z poroża nie tylko mechanicznie czyszczą zęby, lecz także starczają na dużej, co jest ich zaletą. Te oraz wiele innych produktów znajdą Państwo na platformie zakupowej i-serwis.
Zarejestruj się i sprawdź: https://is3.action.pl/user/signin
Przedstawiciel Handlowy, ACTION S.A.
Higiena i jakość
Uwzględniając aspekty higieny jamy ustnej, pamiętajmy, że zabawki powinno się regularnie prać lub myć (niektóre są przystosowane do mycia w zmywarce/ prania w pralce). Dotyczy to też mat węchowych, zabawek na inteligencję czy zabawek do napełniania coraz bardziej popularnych w kontekście zabaw węchowych.
Regułą chroniącą pupila jest bezwzględna wymiana zabawek mocno zużytych, zniszczonych i rozpadających się!
Unikajmy zatowarowania sklepu zabawkami o niejasnym pochodzeniu, bez dobrze opisanych etykiet (lub możliwości sprawdzenia szczegółów o produkcie np. na stronie internetowej). Nie obiecujmy też klientom, że zabawka będzie wiecznie trwała i niezniszczalna. Nawet mała chihuahua, kiedy się zaweźmie, jest w stanie poczynić spore zniszczenia, a wtedy klient będzie mocno rozczarowany. Jednak polecam zachęcanie do zakupu psich zabawek – opracowanych i testowanych wytrzymałościowo na potrzeby zwierząt. Dziecinne zabawki, które często psy dostają „w spadku”, są dużo bardziej obarczone ryzykiem dla czworonoga.
Zabawki dla psów mogą posiadać specjalne certyfikaty jakości i bezpieczeństwa, w tym także bezpieczeństwa zębów. W Polsce taką certyfikacją zajmuje się Sekcja Stomatologii PSLWMZ.
Joanna Kołodziejczyk-Kobyłecka
właściciel OFiuFiuPL
To niezwykle ważne, aby dawać psu zabawki dla niego bezpieczne. W końcu chodzi o zdrowie naszego futerkowego przyjaciela! OFiuFiuPL to firma, która specjalizuje się we wzbogacaniu psiego środowiska. Wśród całej oferty znajduje się brytyjska marka FROGG, która z pewnością może być uznana jako przedstawiciel zabawek bezpiecznych dla psich zębów. Wszystkie produkty FROGG są wykonane z przyjaznego dla środowiska naturalnego kauczuku, który jest zbierany (odklepywany) z drzew i powoli suszony na powietrzu w tradycyjny sposób. Drzewa są specjalnie w tym celu sadzone i ściśle monitorowane. Dzięki naturalnemu kauczukowi zabawki są mocne i sprężyste. Występują w kilku stopniach twardości, aby opiekun mógł swobodnie dopasować zabawkę do możliwości i zębów swojego psa. Wspaniale pobudzają psie zmysły i zapewniają wzbogacenie psychiczne. Wysoka jakość wykonania daje gwarancję bezpiecznej zabawy.
