Żywienie psów starszych

Podstawowym problemem w określeniu zapotrzebowania pokarmowego psów starszych jest to, że właściwie nadal jednoznacznie nie wiadomo, od jakiego wieku pies zaczyna być „w podeszłym wieku”. Większość producentów karm komercyjnych przyjmuje, że stare są psy, które mają 7 lat (w przypadku ras małych i średnich) lub 5 lat (rasy duże i olbrzymie), ale ta granica została określona właściwie na podstawie tego, że u psów wraz z wiekiem rośnie ryzyko wystąpienia przewlekłej niewydolności nerek. Podobnie jest u ludzi, u których choroba ta jest uznawana za chorobę wieku podeszłego, stąd wzrost częstości zachorowań na przewlekłą niewydolność nerek u psów został uznany za wskaźnik przejścia z wieku dorosłego w wiek seniora. Jak łatwo sobie wyobrazić jest to granica bardzo płynna.

Jak więc są skonstruowane karmy dla psów starszych?

Przede wszystkim uwzględniają fakt, że starsze psy faktycznie chorują częściej na przewlekłą niewydolność nerek. A ponieważ psy z tą chorobą powinny otrzymywać karmę o zmniejszonej zawartości białka oraz fosforu – to większość karm dla psów starszych faktycznie ma zmniejszoną (w porównaniu do karm dla psów dorosłych), zawartość białka (do 19-21%) oraz fosforu (do 0,8-0,9%). Takie podejście zakłada, że w ten sposób oszczędzane są nerki i ryzyko rozwinięcia się lub pogłębiania się niewydolności tych narządów będzie ograniczone. I są to właściwie jedyne konkretne zalecenia żywieniowe dotyczące psów starszych.

Wszystkie pozostałe zalecenia dotyczące składu i właściwości karm dla psów starszych są uzależnione od indywidualnych przypadków i najczęściej są formą przeciwdziałania występującym u starszych psów zaburzeniom. Pokazuje to jednoznacznie chociażby kwestia wartości energetycznej karm dla psów starszych. Trudno jest bowiem jednoznacznie powiedzieć, czy karma dla psa starszego ma posiadać większą wartość energetyczną czy mniejszą niż karma dla psów dorosłych. Jeżeli bowiem starszy pies wyraźnie chudnie – to na pewno dodatkowe kalorie pomogą mu utrzymać masę ciała, ale jeżeli jest otyły – zalecana jest raczej karma niskokaloryczna. Stąd jednoznacznych zaleceń brak. Podobnie jest w przypadku występowania tzw. chorób wieku podeszłego – każdy starszy pies powinien być traktowany indywidualnie.

Jeżeli więc u psa występują zaburzenia dermatologiczne związane z utratą elastyczności skóry czy pogorszeniem jakości sierści, należy zapewnić prawidłowe nawodnienie zwierzęcia i zwiększyć w jego diecie ilość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-6 (np. z oleju wiesiołkowego lub oleju z ogórecznika). Kwasy te mają zdolność nie tylko zwiększania stopnia nawodnienia skóry, ale także wspomagają tworzenie się bariery przed alergenami zewnętrznymi, co ma szczególne znaczenie u psów z nadwrażliwościami (np. atopią). Ważna może być także zwiększona zawartość cynku i biotyny.

U psów starszych racjonalne może być także podawanie substancji chroniących przed nadmiernym rozkładem białka mięśniowego (tzw. sarkopenią). Można to osiągnąć zwiększając ilość w karmie substancji takich jak kwas 3-hydroksy-3-metylomasłowy (HMB) czy rozgałęzione aminokwasy (walina, izoleucyna, leucyna), które mają działanie wspomagające masę mięśniową. Ważne jest jednak, aby umieć ustalić czy zwierzę traci tylko masę tłuszczu, czy zarówno tłuszcz i mięśnie, ponieważ w przypadku utraty masy tłuszczu podstawowym zaleceniem jest zwiększenie wartości kalorycznej karmy.

Czym karmię swojego psa? Teraz już tylko alsą 🙂 Lusia ma już 8 lat, więc zdążyłyśmy przetestować wiele karm, zanim odkryłyśmy alsa-nature. Przedstawiciel karm niemieckiej firmy alsahundewelt jest w Polsce dopiero od 2 lat. Dowiedziałam się o nich od koleżanki – znanego Hodowcy. Widziałam wcześniej stoisko alsa-swiatpsow na wystawie psów w Gdyni, dostaliśmy wtedy nawet próbkę suchej karmy. Spodobało mi się, że mają takie ekologiczne papierowe opakowania, dlatego kiedy koleżanka wspomniała o alsa-nature od razu sobie ich przypomniałam. Postanowiłam zamówić coś dla Lusi. Okazało się, że alsa-swiatpsow (sprzedaż przez sklep internetowy) ma specjalną serię SENIOR karm mokrych dla starszych psów i karmę suchą SENSO – o niskiej zawartości białka, baraninka i ryż. Zazwyczaj karmię Lusię karmą suchą, ale Pan z alsa (sklep stacjonarny mają w Trójmieście, podjechałam i uzyskałam dodatkowo wiele cennych rad odnośnie żywienia, właściciel przez lata był hodowcą wyżów węgierskich w Niemczech) polecił mi zakup również karmy mokrej. Kupiłam  puszkę karmy mokrej SENIOR – baranina z płatkami owsianymi i marchwią i okazało się, że nigdy nie widziałam czegoś podobnego 🙂 Lusia pożarła karmę w 5 sekund i przejechała z pyszczkiem w misce po całej kuchni, po prostu szał! Nie ukrywam , że mi też ślinianki zapracowały po otwarciu puszki 🙂 Dowiedziałam się, że wszystkie produkty alsa-nature mogą być spożywane przez ludzi, więc następnym razem, może spróbuję 🙂

Jesteśmy bardzo zadowoleni, ceny są przystępne, karma jest całkowicie naturalna, nie zawiera żadnych sztuczydeł, nawet konserwowana jest witaminą E, nie zawiera wzmacniaczy smaku ani zapachu. Pies nie ma żadnych problemów alergicznych czy żołądkowych, do tego przemiana materii jest wprost wzorcowa. Polecamy wszystkim. alsa-swiatpsow.pl

Preparaty z omega-3, szczególnie te o wysokiej zawartości kwasów EPA i DHA są polecane jako podstawowy suplement diety dla psich seniorów. Należące do rodziny omega-3, kwasy EPA i DHA odgrywają ważną rolę w zapobieganiu i łagodzeniu licznych zmian chorobowych, w tym wielu będących efektem procesu starzenia się. Wykazują korzystny wpływ na funkcjonowanie układu krążenia, pracy nerek oraz działają neuroprotekcyjnie w zamianach towarzyszących starzeniu się. Ze względu na działanie przeciwzapalne, suplementacja kwasami EPA i DHA jest zalecana również dla psów z chorobą zwyrodnieniową stawów.

 

Do wielu karm dla psów starszych dodawana jest standardowo glukozamina i chondroityna (w postaci czystej lub np. izolowana z małża nowozelandzkiego). Wynika to z faktu, że u psów starszych, szczególnie ras dużych, zwiększone jest ryzyko występowania zaburzeń stawowych (osteoarthritis). Te substancje chondroprotekcyjne są znane od wielu lat, ale warto także, aby w takiej karmie zwiększona była zawartość kwasów tłuszczowych omega-3, które mają działanie przeciwzapalne i mogą łagodzić niektóre objawy zapalenia kostno-stawowego. W praktyce raczej bowiem nie należy się spodziewać szybkiego rozwiązania problemu osteoarthritis u starszych psów dużych ras, a wszelkie obecne strategie żywieniowe zalecają zwiększenie w pokarmie ilości substancji, które mogą wykazywać działanie przeciwzapalne, w tym także ekstraktów roślinnych.

Jednym z nieodłącznych elementów procesu starzenia się jest stopniowe upośledzenie funkcji układu nerwowego, które może prowadzić do zaburzeń funkcji poznawczych oraz zmian behawioralnych. Szczególnie zaburzenia funkcji poznawczych się przedmiotem zainteresowania dietetyków i żywieniowców. Chociaż w kontrolowanych badaniach naukowych nie udało się potwierdzić skuteczności przeciwdziałania diety przeciwko objawom starzenia się mózgu, bez wątpienia wykazano jednak skuteczność przeciwutleniaczy (w tym kwasu alfa-liponowego) oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny n-3 (głównie EPA i DHA) we wspomagania funkcji układu nerwowego. Dlatego też dobrze byłoby, aby karma dla psów starszych zawierała znaczne ilości witamin przeciwutleniających i ogólnie przeciwutleniaczy, które mogą chronić przed wolnorodnikowym uszkodzeniem układu nerwowego. Jeżeli jednak zmiany w układzie nerwowym zaczną przekładać się na zmiany zachowania zwierzęcia, można spróbować poszukiwać produktów zawierających zwiększone ilości tryptofanu czy innych substancji (alfa-kazozepina), które zaburzenia te mogą  łagodzić.

Karma dla psów starszych powinna być bezwzględnie karmą lekkostrawną (o wysokiej strawności). Oznacza to wysoką jakość (ale niekoniecznie podwyższoną zawartość) białka pokarmowego, a także substancji wspomagających funkcjonowanie mikroflory przewodu pokarmowego, czyli prebiotyków. Prebiotyki dodawane do karm to najczęściej fruktooligosacharydy w postaci albo cykorii albo izolowanej z niej inuliny. Stanowią one naturalne źródło pokarmu dla korzystnie działającej mikroflory jelitowej, stąd ich dodatek może ograniczać wzdęcia i poprawiać jakość kału. Niektóre karmy mogą zawierać także probiotyki czyli bakterie, ale nie jest do końca jasne czy dodawanie żywych bakterii do karm dla zwierząt faktycznie zapewni ich korzystne działanie w przewodzie pokarmowym.

Bez wątpienia istotnym problemem dla psów starszych jest higiena jamy ustnej i uzębienia. Na rynku dostępne są produkty, które zawierają substancje poprawiające higienę jamy ustnej oraz ograniczające odkładanie się kamienia nazębnego. Z dostępnej obecnie wiedzy  wynika jednak, że główną przyczyną tego rodzaju zaburzeń są bytujące w jamie ustnej bakterie, stąd skuteczność wszelkiego rodzaju strategii postępowania nakierowanych na ograniczanie liczebności bakterii w jamie ustnej. Z drugiej strony brak jest substancji o działaniu przeciwbakteryjnym będących składnikami pokarmowymi, dlatego w karmach nadal znajdują się polifosforany czy związki cynku, których zadaniem jest ograniczenie przekształcania się osadu nazębnego w kamień nazębny. Takie postępowanie jednak nie jest w 100% skuteczne, dlatego nie wydaje się, aby udało się ograniczyć występowanie kamienia nazębnego wyłącznie przy pomocy odpowiednio skonstruowanej karmy czy diety.

Z powyższego krótkiego przeglądu wynika więc, że żywienie zwierząt starszych może być zupełnie różne u różnych psów i w wielu przypadkach jego zasady powinien indywidualnie ustalić lekarz weterynarii w porozumieniu z właścicielem. Starszy pies może być bowiem otyły i wtedy trzeba go odchudzać, ale może być także wychudzony i wtedy trzeba go dokarmiać. A to znaczy, że właściwie nie powinniśmy oczekiwać, że ktoś kiedyś opracuje uniwersalne zasady żywienia starszych psów.