Większość z nas zimą wspomaga swój organizm, regularnie łykając „coś” na wzmocnienie. Troskliwi opiekunowie psów i kotów często zastanawiają się wtedy, czy ich pupile przypadkiem również nie potrzebują czegoś, co zapewni im w chłodnej porze roku lepszą odporność. Rynek suplementów dla domowych czworonogów jest bardzo szeroki i rzeczywiście można znaleźć na nim preparaty skutecznie wspomagające układ immunologiczny psa lub kota i wspierające go w profilaktyce wielu chorób. Bardzo ważny jest jednak ich odpowiedni wybór oraz dostosowanie do indywidualnych potrzeb zwierzaka. Jakie suplementy warto polecać i co należy wziąć pod uwagę podczas ich doboru?
Autor tech. wet. Agnieszka Cholewiak-Góralczyk
Marzę o prawdziwej zimie, jak z czasów dzieciństwa. Mróz, śnieg i aktywność na zewnątrz! Spadek temperatury może być jednak pewnym wyzwaniem dla odporności – zarówno naszej, jak i naszych zwierząt. Zima to czas, gdy łatwiej o chorobę u psa bądź kota. Warto przypomnieć, że za odporność organizmu odpowiada układ immunologiczny, dla którego wsparciem jest prawidłowo zbilansowana dieta. Podstawą żywienia zwierzęcia powinna być karma pełnoporcjowa dobrej jakości bądź zbilansowana dieta przygotowywana przez opiekuna w domu, na przykład dieta BARF bądź jej gotowany odpowiednik. Przy tego typu dietach dodatkowa suplementacja powinna być wykorzystywana sporadycznie lub dotyczyć wybranych funkcji organizmu. Żywienie, które spełnia zapotrzebowanie zwierzęcia na substancje odżywcze i pokrywa zapotrzebowanie energetyczne, pozwoli wypracować w organizmie mechanizmy obronne, które będą wsparciem w okresie zimowym. Na dobrą odporność pupila pracuje się więc przez cały rok i warto zawsze przypominać o tym naszym klientom.
Czym jest odporność?
Jeśli myślimy o odporności, to można ją porównać do pewnego rodzaju tarczy, która chroni nas przed zachorowaniami. Jest to umiejętność organizmu do ochrony i eliminowania drobnoustrojów, z którymi ma styczność. Odporność zapewnia układ immunologiczny, ale warto wspomnieć, że odpowiada za nią ciągłość barier, np. bariery skórnej. Zadaniem układu odpornościowego jest odróżnienie substancji obcych (czyli antygenów) od materiału własnego i usuwanie ich z ustroju. Wyróżniamy odporność swoistą, czyli nabytą, i nieswoistą – wrodzoną. Za tą drugą odpowiadają uwarunkowania genetyczne. Jeśli chodzi o odporność nieswoistą, to jest ona zależna od czynników komórkowych, takich jak makrofagi, neutrofile, monocyty, granulocyty, oraz różnych substancji, np. lizozymu czy interferonu. Warto pamiętać, że odporność wrodzona może być osłabiona. To właśnie wtedy zwiększa się podatność na infekcje, a powrót do zdrowia w przypadku zachorowania trwa o wiele dłużej.
Co może wywołać spadek odporności? Może to być skutek niedoborów żywieniowych, stresu i chorób przewlekłych. Odporność obniża się także wraz z wiekiem – im starsze zwierzę, tym większe ryzyko, że zachoruje, więc tym bardziej powinniśmy wspierać jego układ immunologiczny zimą. Pamiętamy też, że zmiany stanu fizjologicznego (ciąża, laktacja) również mogą wpływać na odporność.
Zbilansowana dieta
Absolutna podstawa zachowania zdrowia i wspierania odporności to prawidłowe żywienie! To, czego potrzebują pies i kot w karmie (bądź w posiłkach przygotowywanych przez opiekuna), to pełnowartościowe białka oraz tłuszcze pochodzenia zwierzęcego. W psiej diecie mogą znaleźć się także węglowodany pod postacią warzyw lub owoców, ale nigdy nie powinny stanowić większości! To jest dodatek, a nie baza żywienia psa. U kotów węglowodany nie są pożądane, więc korzystne jest polecanie karmy o ich jak najmniejszym udziale. Należy wspomnieć, że to tłuszcze są najbardziej skoncentrowaną formą energii i nośnikiem niezbędnych witamin A, D, E i K. Należy jednak unikać tłuszczów i olejów pochodzenia roślinnego, ponieważ nie mają one odpowiednich form kwasów tłuszczowych. Olej rybi, olej z kryla to korzystny dodatek w psiej i kociej diecie, nie tylko zimowej.
Dobrze odżywiony organizm to prawidłowa okrywa włosowa, która będzie dawać większą ochronę przed utratą ciepła i z tego względu korzystne jest włączenie do psiej i kociej diety wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.
Suplementacja diety
Na rynku znajdziemy ogromne bogactwo różnorodnych produktów przeznaczonych do wspierania odporności. Są to zarówno preparaty zawierające w swoim składzie różnorodne witaminy, minerały i związki biologicznie czynne, jak i preparaty „naturalne”, czyli w niezmienionej formie występujące w pokarmach, na przykład drożdże browarnicze, spirulina, chlorella. Dobranie odpowiedniego preparatu dla potrzeb klienta będzie zależało od potrzeb zarówno zwierzęcia, jak i jego opiekuna. Warto wypytać, czy zwierzę nie ma żadnych alergii, i dokładnie sprawdzić skład produktu, aby był wolny od potencjalnego alergenu. Ważne będą także kwestie smakowe oraz drogi podawania produktu. Ciężko zmusić zwierzę do zjedzenia czegoś, na co zdecydowanie nie ma ochoty.
Beta-glukan
Preparaty z beta-glukanem cieszą się stale bardzo dużą popularnością zarówno wśród opiekunów psów, jak i kotów. Znajduje to odbicie w ofercie rynkowej – mamy ogromną liczbę preparatów z beta-glukanem. Jest to polisacharyd, który występuje w ścianach komórkowych drożdży (Saccharomyces cerevisiae), niektórych bakterii i grzybów. Wybierając produkty do sklepowej oferty, warto zwracać uwagę na pochodzenie tej substancji, ponieważ glukany występują pod postacią dwóch izomerów: 1,3-D/1,6-D i 1,3-D/1,4-D, a tylko beta-glukan 1,3/1,6 ma właściwości poprawiające odporność. Jest on pozyskiwany z drożdży browarniczych, dlatego jako łagodne wsparcie odporności możemy polecać włączanie drożdży browarniczych nieaktywnych do diety zwierzęcia bądź zwiększenie ich dawki w przypadku zwierząt na dietach przygotowywanych przez opiekuna. Jeśli polecamy karmę w okresie zimowym, to można sprawdzić, czy w jej składzie znajdują się drożdże browarnicze, które będą wartościowym dodatkiem dla organizmu w okresie zimowym.
Oleje rybne
Kwasy EPA i DHA, których źródłem są oleje rybie bądź olej z kryla, są mocnym wsparciem dla układu immunologicznego, dlatego można je śmiało polecić jako wartościowy dodatek do diety. Warto mieć w ofercie produkty zarówno w formie płynnej, jak i kapsułkowanej, aby łatwiej dopasować drogę podania do preferencji zwierzęcia. Nie wszystkie psy i koty lubią rybny smak i zapach – ba! wiele zwierząt go nie znosi, wtedy sprawdzą się kapsułki.
Warto zwrócić także uwagę na witaminę D3. Niedobory witaminy D w organizmie mogą wpływać na obniżenie odporności, dlatego ważne jest jej odpowiednie podanie, na przykład przez włączenie do diety tranu (odpowiedni produkt dla zwierząt powinien być bez żadnych dodatków) lub innych rybich olejów, które zawierają tę witaminę, jak dość popularnie stosowany olej z dzikiego łososia. Warto uczulić klienta, że powinien uwzględniać w diecie pupila wszystkie źródła pochodzenia witamin i nie powinien przekraczać zalecanych przez producentów dawek.
Oleje w płynnej formie powinny znajdować się w nieprzezroczystej butelce, a klient powinien uzyskać informację, że po otwarciu należy przechowywać je w lodówce – nie dłużej, niż zaleca producent.
Czystek
Czystek jest popularny głównie wśród osób żywiących swoich pupili dietą BARF bądź jej gotowanym odpowiednikiem. Jest on kolejnym suplementem będącym wsparciem w walce ze spadkiem odporności. Co ciekawe, czystek może zostać wykorzystany w całości, ponieważ zarówno jego liście, jak i gałązki zawierają w sobie m.in. żywice, olejek eteryczny, kwasy fenolowe, flawonoidy oraz garbniki. Działa wzmacniająco na organizm oraz hamująco przy wszelkich stanach zapalnych, dzięki czemu wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego. Działa antybakteryjnie, przeciwwirusowo, antygrzybicznie i antyoksydacyjnie. Sprawdzi się w formie drobno zmielonego suszu dodawanego do pokarmu bądź jako napar do picia (po wystudzeniu!).
Podsumowanie
Jak wszyscy wiemy, prawidłowo działający układ odpornościowy to najlepsza gwarancja zdrowia naszego pupila. Dzięki niemu organizm jest w stanie szybko poradzić sobie z atakami chorobotwórczych drobnoustrojów. Dodatkowym wsparciem będą odpowiednio dobrane suplementy, jednakże podstawą jest zawsze prawidłowa dieta, w pełni pokrywająca zapotrzebowanie energetyczne oraz zapotrzebowanie na składniki odżywcze.