Rozwiązanie na miarę XXI wieku
Co ciekawe, akwaria otwarte, czyli bez pokrywy, nie są tak naprawdę niczym nowym. Starsi akwaryści doskonale pamiętają, że w epoce słusznie minionej, a więc przed latami 90. ubiegłego stulecia, zdecydowana większość zbiorników akwariowych w Polsce de facto kwalifikowała się właśnie do tej kategorii. Oświetleniem akwariowym w tamtych czasach była najczęściej typowa samoróbka, a zbiornik zakrywano co najwyżej szybą położoną na górnej krawędzi jego ścianek. Wszystko zmieniło się dopiero w latach 90., gdy na rynku pojawiły się początkowo nielicznie, a potem coraz częściej gotowe zestawy akwariowe wyposażone w pokrywę. Było to rozwiązanie bardzo wygodne i przede wszystkim ekonomiczne. Stąd zdecydowana większość akwariów zakładanych w tamtym okresie kwalifikowała się do kategorii zbiorników zamkniętych.
Kolejna rewolucja nastąpiła w ciągu ostatnich 25 lat. W akwarystyce zaszły wtedy ogromne zmiany. Do głosu doszły nowoczesne trendy i style, takie jak akwarystyka holenderska, czyli roślinna, akwarystyka japońska, zwana również naturalną, oraz akwarystyka morska. Warto także wspomnieć o różnych odmianach akwarystyki biotopowej, jak choćby zbiorniki w typie tzw. czarnych wód (black water). Wszystkie te style niejako preferowały zbiorniki otwarte, a więc pozbawione pokrywy. W pierwszym rzędzie dotyczy to zbiorników aquascapingowych, czyli akwariów holenderskich i japońskich. Co prawda, przynajmniej teoretycznie, większość z nich można także założyć w zbiornikach zamkniętych (poza akwariami w stylu mizube, w których z zasady dekoracje, takie jak korzenie i kawałki drewna, wystają ponad powierzchnię wody), jednak ich twórcy zdecydowanie preferują zbiorniki otwarte. Dlaczego? Przede wszystkim ze względów estetycznych. Starannie wykonany zbiornik otwarty, wypełniony wodą i silnie oświetlony zapewnia bowiem efekt tak zwanej wody zawieszonej w powietrzu. Jeżeli wykonany jest z eleganckiego szkła o podwyższonej przejrzystości, zwanego potocznie szkłem opti white (więcej na temat tego szkła i wykonanych z niego zbiorników pisaliśmy w „ZooBranży” nr 11/2021). Poza tym zdecydowana większość pasjonatów współczesnych stylów akwarystyki uważa, że taki zbiornik wygląda o wiele nowocześniej. Dlatego, siłą rzeczy, podczas wyboru sprzętu do aranżacji tego typu akwariów standardowo preferują zbiorniki otwarte. Dotyczy to również akwariów morskich, tyle tylko, że tutaj często na krawędź takiego zbiornika zakłada się tak zwaną opaskę ochronną mającą zapobiec ewentualnemu wyskakiwaniu ryb. W akwariach morskich zastosowanie zbiornika otwartego ma również dodatkową, bardzo ważną funkcję. Otóż w słonowodnych zbiornikach rafowych niezmiernie istotna jest temperatura wypełniającej je cieczy. Zwierzęta zamieszkujące rafy koralowe są bowiem ogromnie wrażliwe na przegrzanie wody. Przypomnijmy, że optimum termiczne w takich zbiornikach wynosi mniej więcej od 23 do 26°C, już przy 29 stopniach (a więc zaledwie 3°C powyżej górnej granicy tego optimum) występują warunki zagrażające życiu najbardziej wrażliwych zwierząt. Zbiornik otwarty oddaje dużo więcej ciepła niż akwarium zamknięte przykryte pokrywą ze względu na lepszą cyrkulację powietrza i wymianę temperatury między wodą a otoczeniem. Z tego powodu mało który pasjonat akwarystyki morskiej w ogóle rozważa opcję zakładania zbiornika w akwarium zamkniętym. A jeśli już, to dotyczy to głównie gotowych, małych zestawów do zakładania akwarium morskiego o pojemności około 50 do 100 l.
Korzystne dla zdrowia!
Moda i estetyka to jednak nie wszystko. Akwaria otwarte są ostatnio coraz częściej lansowane przez szeroko pojęte środowisko medyczne. Taki zbiornik zapewnia o wiele lepsze parowanie wody niż akwarium zamknięte (to oczywiste, gdyż na dolnej stronie pokrywy skrapla się parująca woda, która niejako wraca do zbiornika). A to z kolei zapewnia podwyższenie wilgotności powietrza w pomieszczeniu, gdzie stoi akwarium, zwłaszcza jeśli jest to zbiornik o większych rozmiarach. Ma to niebagatelne znaczenie dla „wygody” naszego oddychania. Lekarze twierdzą, że podwyższona dzięki obecności akwarium wilgotność powietrza znacząco ułatwia ten proces. Jest to szczególnie widoczne w przypadku osób borykających się z problemami układu oddechowego, takimi jak astma, zaburzenia na tle alergicznym, a także… nałogowych palaczy, którym po prostu w warunkach podwyższonej wilgotności lepiej się oddycha. Akwaria otwarte z tego samego powodu są bardzo wskazane również w pokojach małych dzieci, gdzie troskliwi rodzice często instalują nawilżacze powietrza. Zbiornik akwariowy jest ich tańszą i dużo ciekawszą alternatywą, Pełni bowiem dodatkowo funkcje edukacyjne, zwiększa zainteresowanie malucha otaczającym go światem i uczy wrażliwości na piękno przyrody.
Dodatkowe zalety zbiornika otwartego
Akwaria otwarte mają również wiele innych zalet. Między inni doskonale nadają się do uprawy wymagających roślin pływających, takich jak pistia rozetkowa, salwinia brazylijska czy limnobium rozłogowe. Rośliny te, jak doskonale wiedzą ich miłośnicy, nie znoszą kropel wody tworzących się na dolnej stronie pokrywy i spadających na ich delikatne liście. Dlatego akwaria otwarte są dla nich idealnym wręcz rozwiązaniem, zwłaszcza że niektóre, jak choćby wspomniana pistia oraz różdżyce, w korzystnych warunkach osiągają wysokość nawet 10–15 cm ponad lustrem wody. W zbiorniku zamkniętym byłoby to absolutnie niemożliwe. Z tego samego powodu akwaria otwarte doskonale nadają się do zakładania niektórych zbiorników biotopowych, jak wspomniane już akwaria w typie black water. W takich zbiornikach praktycznie nie stosuje się roślin ukorzenionych, ale bardzo wskazana jest obecność roślin pływających, ocieniających dno oraz zapewniających naturalny wygląd akwarium. W akwariach otwartych można również uprawiać rośliny częściowo wynurzone ponad powierzchnię wody, na przykład niektóre żabienice.
Ograniczenia zbiornika otwartego
Oczywiście nie ma róży bez kolców i zbiorniki otwarte, oprócz niewątpliwych atutów, mają również pewne drobne ograniczenia. Przede wszystkim nie nadają się one do hodowli zwierząt, które mogą wychodzić lub wyskakiwać z akwarium. Należą do nich między innymi liczne gatunki ryb bytujących w pobliżu powierzchni wody, takich jak pstrążenice, pstrążenie, szczepieńczyki czy hokejówki. Z kolei do ryb, które mogą wyjść ze zbiornika, należą między innymi trzciniaki, a także niektóre sumiki. Problematyczne są tutaj również krewetki. Te ostatnie mogą próbować ucieczek, zwłaszcza tuż po wsiedleniu. Dlatego początkowo w akwarium otwartym z krewetkami zaleca się obniżyć przejściowo poziom wody o jakieś 5–7 cm tak, aby uniemożliwić im ucieczkę. Po zaaklimatyzowaniu się skorupiaków w zbiorniku problem ten powinien się samoczynnie rozwiązać.
Akwarium otwarte, o czym należy pamiętać?
Polecając naszym klientom zbiorniki otwarte, należy pamiętać o kilku podstawowych kwestiach. Przede wszystkim do ich zakładania nie nadają się często spotykane w sprzedaży standardowe zbiorniki wyposażone w tak zwane wzmocnienia podłużne, czyli wąskie szklane listewki wklejone wzdłuż górnych krawędzi przedniej i tylnej szyby. Jest to częste rozwiązanie w budżetowych zbiornikach mające umożliwić wykonanie dużo większego akwarium z cieńszego szkła i potanić tym samym koszty jego produkcji. W przypadku akwarium otwartego takie wzmocnienia byłyby bardzo widoczne i znacząco obniżały estetykę zbiornika. Aby tego uniknąć, w przypadku dużych akwariów jedynym wyjściem jest zaproponowanie zbiornika wykonanego z odpowiednio grubszego szkła, tak aby wspomniane wzmocnienia nie były potrzebne. Dodatkowo większość akwarystów decydujących się na zakładanie zbiornika otwartego preferuje akwaria wykonane ze wspomnianego już szkła o podwyższonej przejrzystości. Wynika to z większej estetyki takiego zbiornika. To doskonała wiadomość dla sklepu zoologicznego, ponieważ takie akwaria są znacznie droższe od zbiorników wykonywanych ze standardowego szkła typu float, co pozwala na dobry zarobek.
Nie tylko akwarium
Zaoferowanie akwarium otwartego daje również sklepowi szansę na dodatkowe zyski dzięki sprzedaży komplementarnej produktów dopasowanych do jego potrzeb. W przypadku tego typu zbiorników, zwłaszcza urządzonych w stylu japońskim czy holenderskim, niezmiernie ważna jest estetyka całej aranżacji. Akwaryści, którzy zakładają takie akwaria, z reguły oczekują, że maksymalna liczba urządzeń technicznych będzie usunięta z wnętrza akwarium i przeniesiona na przykład do szafki, na której stoi zbiornik. Z tego powodu zdecydowanie preferują oni droższe filtry kubełkowe, ale również upowszechniające się powoli na rynku grzałki przepływowe. Co więcej, wraz z filtrem kubełkowym można zaproponować znacznie droższe komplementarne rurki szklane wykonane ze szkła. Zwiększają one estetykę akwarium i wyglądają dużo bardziej elegancko niż standardowe rurki wykonane z tworzyw sztucznych.
Akwaria otwarte dają również możliwość sprzedaży coraz popularniejszych lamp akwarystycznych, stanowiących alternatywę dla pokryw z oświetleniem. Takie lampy, wykonane najczęściej w technologii ledowej, można instalować, stawiając je na krawędziach bocznych szyb akwarium lub podwieszać nad akwarium na specjalnym stelażu jak też bezpośrednio do sufitu za pomocą metalowych linek o regulowanej długości. Wszystko to pozwala na zaoferowanie wymagającemu akwaryście większej liczby produktów i wydatne zwiększenie wartości paragonu.
Akwaria otwarte – przyszłość akwarystyki?
Jeszcze do niedawna w zasadzie jedynym sposobem na skompletowanie akwarium otwartego było samodzielne dopasowanie gotowego zbiornika, szafki i lampy lub zamówienie tego wszystkiego „na wymiar” w wyspecjalizowanej firmie. Ostatnio jednak na rynku pojawiły się gotowe otwarte zestawy akwariowe dopasowane do potrzeb i oczekiwań współczesnych trendów tego hobby. Najczęściej składają się one z eleganckiej szafki i zbiornika wykonanego ze szkła podwyższonej przejrzystości oraz lampy o mocy dopasowanej do potrzeb nowoczesnych stylów akwarystyki. Takie rozwiązania cieszą się coraz większym zainteresowaniem klientów i wszystko wskazuje na to, że będą się stopniowo upowszechniać na rynku, skutecznie konkurując z tradycyjnymi zestawami wyposażonymi w pokrywy. Warto już dziś zainteresować się tym tematem i wprowadzić je do swojej oferty, bowiem dla każdego sklepu zoologicznego akwaria otwarte stanowią szansę na dodatkowe zyski i zdobycie kolejnych zadowolonych klientów.
