Autor dr n. wet. Joanna Zarzyńska
Redaktor naczelna magazynu „ZooBranża”
Skóra jest jednym z najbardziej niezwykłych tworów przyrody. Choć dla wielu z nas wydaje się to zaskakujące, zalicza się do organów. Mało tego – jest największym organem w całym organizmie (większość ankietowanych błędnie wymienia jako taki wątrobę). U psa stanowi znaczącą część masy jego ciała – w zależności od wieku i rozmiarów czworonoga jest to od 12 do 24%. Pełni wiele ważnych funkcji – jest barierą chroniącą przed środowiskiem zewnętrznym (w tym patogenami), czynnikami mechanicznymi (urazami), bierze udział w regulacji temperatury, jest związana ze zmysłem dotyku (także z czuciem ciepła i bólu), bierze udział w magazynowaniu i przemianie materii.
Budowa skóry
Skóra składa się z trzech warstw: naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej. Naskórek jest zbudowany głównie z dojrzewających komórek nabłonkowych – keratynocytów. Odnowa naskórka (keratynizacja) u psa trwa ok. 20 dni, a w porównaniu z ludzkim naskórkiem warstwa zrogowaciała u psa jest bardzo cienka, ma grubość 3–5 komórek. Ma za zadanie utrzymywać wilgotność skóry właściwej, chronić przed utratą elektrolitów oraz składników odżywczych. Głównym zadaniem naskórka jest chronienie przed zranieniem i promieniowaniem UV. W naskórku znajduje się barwnik – melanina (feomelanina i eumelanina) – nadający barwę skórze i sierści (regulowana genetycznie i hormonalnie); pigmentacja chroni przed uszkadzającymi promieniami słonecznymi. Melanocyty znajdują się w bazalnej części naskórka, melanocyty mieszkowe nieznacznie się różnią. W skórze właściwej znajdziemy mieszki włosowe, naczynia krwionośne, nerwy i gruczoły – jest to warstwa odżywcza. Skóra właściwa jest zbudowana z tkanki łącznej (zawiera dużo kolagenu i elastyny) i to ona ma dużą sprężystość. Skóra właściwa znajduje się też na opuszkach palcowych. Gruczoły potowe – w klasycznym rozumieniu – u psów znajdują się w dużej ilości na poduszkach łap – dlatego często widzimy, że psie „spocone” łapy zostawiają wilgotne ślady. Psy do termoregulacji wykorzystują zianie (z wywieszonym językiem).
Budowa psiej szaty
Jednym z najbardziej charakterystycznych wytworów skóry są włosy. Psia szata składa się z kępek, a jej gęstość jest zależna od rasy i typu szaty. Psie dorosłe włosy są specyficzne – mówimy o dwuwarstwowości okrywy, na jeden dłuższy włos tzw. okrywowy – przewodni przypada 3–20 otaczających go krótszych, jasnych i bardziej miękkich włosów podszerstka. Psi włos rośnie w cyklach, kiedy osiągnie genetycznie zaprogramowaną długość, wypada (u niektórych ras jest to wzrost ciągły). Gruczoły apokrynowe pomagają nawilżyć włos i wydzielają feromony, zaś wraz z wydzieliną gruczołów łojowych i lipidami naskórka pomagają utrzymać barierowość (film ochronny – płaszcz wodno-lipidowy; chroni też włos przed nasiąkaniem wodą). Cykl wzrostu włosa składa się z kilku etapów: wzrostu (anagen), zastoju – fazy przejściowej (katagen; zwyrodnienie macierzy włosa), odpoczynku – włos obumiera (telogen), nie jest już zakorzeniony i linienia – wypada (u psów szorstkowłosych trzeba go usuwać przez trymowanie). Ponieważ sierść jest obfita, to w danym momencie znajdują się w niej włosy w różnych fazach cyklu. Długość aktywnej fazy wzrostu zależy od docelowej długości włosa danej rasy. U psów krótkowłosych to kilka miesięcy, u skrajnie długowłosych – dwa lata i więcej.
Włos składa się w 95% z białka, zatem nie ma mowy o wzroście, jeśli nie zostaną dostarczone składniki budulcowe, w tym aminokwasy siarkowe! Białko keratynowe ma unikalne właściwości wytrzymałościowej odporności na zginanie – zawdzięcza to właśnie aminokwasom siarkowym (cystyna, metionina – aminokwas egzogenny). Prawidłowe żywienie jest kluczem do sukcesu osiągnięcia pięknej, błyszczącej sierści. Nawet do 35% dziennego spożycia białka może być przeznaczane na utrzymanie skóry i sierści w dobrej kondycji. Obok białka ważne są witaminy (w tym biotyna), biopierwiastki (w tym cynk i selen) oraz NNKT.
lek. wet. Magdalena Wiśniewska
Specjalista chorób psów i kotów
,,Stany zapalne skóry mogą ulegać wtórnym zakażeniom bakteryjnym i grzybiczym. Dlatego istotnym elementem postępowania w problemach dermatologicznych jest przywrócenie właściwej mikroflory na powierzchni skóry i stosowanie szamponów zaleconych przez lekarza weterynarii. Specjalistyczny szampon KetoScan zawiera substancje o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym (chlorheksydyna i ketokonazol), które pomagają usunąć drożdżaki (Malassezia) i patogenne bakterie (w szczególności gronkowce) z okrywy włosowej i skóry. Szampon KetoScan Plus zawiera łagodne składniki myjące i pielęgnujące oraz pH dostosowane do skóry psów i kotów, dzięki czemu cieszy się doskonałą tolerancją także u zwierząt z alergiami skórnymi.”
Funkcje skóry
Skóra ma ogromne znaczenie dla funkcjonowania całego organizmu i bardzo szybko można zauważyć oglądając ją i okrywę włosową, czy zwierzę jest w dobrej kondycji, czy choruje (niedobory żywieniowe, dysfunkcje immunologiczne, alergie i nietolerancje pokarmowe, pasożyty zewnętrzne, zaburzenia behawioralne manifestujące się np. wylizywaniem itd.). Tak więc dbając o skórę dbamy również o ochronę organizmu. Skórę możemy traktować jako mechaniczną barierę chroniącą narządy wewnętrzne przed wpływem środowiska zewnętrznego i czynników fizycznych (promieniowanie UV, naciski, uderzenia, substancje chemiczne, czynniki biologiczne, jak drobnoustroje). Ale ta ochrona jest nie tylko bierna, ponieważ skóra ma zdolność do regeneracji, rany się goją itd. Wydzieliny skóry chronią ją przed wysychaniem i pękaniem, a pH skóry (bardziej zasadowe niż u ludzi) jest niekorzystne dla mikroorganizmów (bakterii i drożdżaków).
Tomasz Uhlenberg
Marketing, Beaphar Polska Sp. z o.o.
Szampon BIO dla psa i kota
,,Szampon Bio dla psa i kota, dzięki zawartości naturalnych olejków eterycznych, pielęgnuje skórę zwierząt domowych. Po aplikacji szamponu zawarte w nim składniki naturalne rozprzestrzeniają się na powierzchni skóry i wnikają w sierść zwierzęcia, wywołując efekt świeżości.”
Skóra bierze udział w gospodarce lipidowej, tłuszcz jest magazynowany w tkance podskórnej (jest to też izolacja cieplna organizmu, wraz z okrywą włosową). Tkanka tłuszczowa jest również aktywnym metabolicznie narządem (wydziela hormony i adipokiny). W skórze syntetyzowana jest witamina D3.
Odbiór bodźców ze środowiska zewnętrznego to także rola skóry – nacisk (receptory w głębszych warstwach skóry), dotyk, orientacja w przestrzeni (wibrysy), ból, temperatura – u psów występują tylko receptory zimna. Jest to możliwe dzięki zakończeniom nerwowym znajdującym się w skórze. Wibrysy mają ogromne znaczenie, ułatwiają też orientację w ciemności, a obszar mózgu przetwarzający dane dotykowe z części twarzowej to niemal 40%. Psy odczuwają też wibracje podłoża, ponieważ mają receptory dotyku na opuszkach łap (dlatego wiele psów nie lubi chwytania za łapy). Dotyk u psów pełni istotną rolę również w komunikacji społecznej, dotyk poprzez masaż stosowany jest też w terapiach relaksacyjnych. Psy często nie okazują bólu, co powoduje, że wielu ludzi uważa, że słabiej odczuwają one ból. Jednak jest to tylko maskowanie objawów bólowych – atawistyczne zachowanie obronne z życia stadnego, kiedy to osobniki słabe i chore są eliminowane.
Tomasz Tymiński
Product Manager OVER Zoo
www.over-zoo.com
,,Hipoalergiczny szampon w piance 150 ml od OVER Zoo
Szampon w piance przeznaczony do mycia i pielęgnacji delikatnej skóry i włosów zwierząt. Proteiny pszenicy działają wygładzająco, ułatwiają rozczesywanie, zapobiegają elektryzowaniu. D-pantenol i alantoina wykazują działanie nawilżające, regenerujące, łagodzą podrażnienia. Witamina E nawilża włosy i skórę, reguluje pracę gruczołów łojowych, poprawia miękkość i elastyczność naskórka.”
Skóra wspomaga odporność nieswoistą, bierze udział w gospodarce wodno-elektrolitowej, metabolizmie substancji odżywczych, bierze udział w gospodarce hormonalnej.
Dbanie o skórę, to jak wspomniano powyżej prawidłowe odżywianie, pielęgnacja (czesanie, kąpiele), profilaktyka przeciw pasożytom zewnętrznym. A każdy niepokojący objaw ze strony skóry, jak zaczerwienienie, świąd, łojotok, matowienie i wypadanie włosa itd., powinien być sygnałem, że należy się udać na konsultację do gabinetu weterynaryjnego.
