Majestatyczne ary stanowią marzenie wielu „ptakolubów” i coraz więcej osób decyduje się na zakup takiego niezwykłego, pierzastego pupila. Decyzja ta powinna być jednak dobrze przemyślana, bowiem papugi te mają specyficzne wymagania, które dla wielu osób mogą okazać się bardzo trudne do spełnienia…
Spośród kilkunastu gatunków ar do zdecydowanie najtańszych i najłatwiej dostępnych należy ara ararauna (Ara ararauna) zwana zazwyczaj po prostu ararauną. Ptak ten zamieszkuje rozległe tereny Ameryki Środkowej i Południowej od Panamy do północnej Argentyny i od Andów aż po wschodnie wybrzeże. Odznacza się charakterystycznym wyglądem: głowa, kark, grzbiet, skrzydła i ogon mają intensywnie błękitną barwę. Czoło jest zielonawe. Boki głowy i okolice dzioba pozostają nieopierzone, zaś na odsłoniętej białej skórze widnieją regularnie ułożone wąskie, czarne linie. Gardło, pierś, brzuch oraz dolne strony skrzydeł i ogona mają barwę żółtą do pomarańczowożółtej. Dziób jest grafitowy do niemal czarnego, zaś łapy szare. Dymorfizm płciowy nie występuje. Jedynym pewnym sposobem na rozróżnienie płci jest badanie endoskopowe przeprowadzone przez wykwalifikowanego lekarza weterynarii lub testy DNA.
Przez wiele lat do Europy sprowadzano duże ilości araraun pochodzących z odłowu w naturze. Obecnie okazów takich praktycznie się już nie importuje. Nie ma zresztą takiej potrzeby, gdyż doskonale mnożą się one w niewoli, zaś – dzięki sztucznemu odchowowi piskląt (ręczne karmienie) – od jednej pary można uzyskać rocznie znacznie więcej potomstwa niż w naturze i to bez narażania ptaków na zbytnie wyeksploatowanie. Jeśli naszemu klientowi marzy się oswojony pupil to optymalnym wyborem będzie zaproponowanie mu właśnie takiego ptaka. Najlepiej polecać młode, kilkumiesięczne okazy pozostające w jednej wolierze wraz z kilkoma rówieśnikami. Wybierając ptaka nie należy zniechęcać się tym, że wiele z nich ma niekompletne i uszkodzone pióra w ogonach (to typowe następstwo intensywnych zabaw z innymi papugami) – sterówki szybko bowiem odrastają. Raczej należy natomiast unikać młodych okazów przetrzymywanych pojedynczo, bowiem ptak taki może mieć później problemy adaptacyjne i sprawiać opiekunowi wiele problemów.
W tym miejscu należy wyraźnie zaznaczyć, że zakup dużej papugi takiej jak ararauna zawsze powinien być następstwem DOBRZE PRZEMYŚLANEJ DECYZJI KLIENTA. Z całą pewnością nie jest to bowiem pupil „dla każdego”. Przede wszystkim, trzeba uświadomić potencjalnemu opiekunowi, że ptak ten potrzebuje sporo miejsca. Pojedyncza dorosła ararauna (lub inna duża ara) wymaga klatki lub woliery o wymiarach co najmniej 100x100x200 cm (długość x szerokość x wysokość) wykonanej z solidnych, metalowych prętów. Próby przetrzymywania jej w czymkolwiek mniejszym są zwyczajnym nieporozumieniem. Po drugie, każda duża papuga pielęgnowana pojedynczo wymaga od opiekuna poświęcania jej codziennie odpowiednio dużo czasu. Znaczna inteligencja i towarzyski charakter ptaka sprawiają, że potrzebuje on naszego towarzystwa i uwagi. Okazy zaniedbywane pod tym względem, pozostawiane długo bez należytej atencji dziczeją, tracą humor i – w konsekwencji – cierpią na poważne zaburzenia psychiczne objawiające się np. uporczywym wyrywaniem własnych piór. Dlatego – jeśli ktoś bywa gościem we własnym domu – zakup pojedynczej dużej papugi nie jest dobrym pomysłem. Pewnym wyjściem jest wtedy zbudowanie okazałej woliery i umieszczenie w niej pary tych ptaków. Będą stanowiły egzotyczną ozdobę domu, ale należy wtedy zapomnieć o ich oswojeniu w takim stopniu, jak możliwe jest to w przypadku pojedynczego, przywiązanego do opiekuna okazu.
Należy również uświadomić kupującego, że ararauny (i ary w ogóle) to ptaki stosunkowo głośne (choć ta cecha jest akurat uzależniona od charakteru danego okazu), szczególnie o poranku i przed wieczorem. Z całą pewnością nie nadają się więc do mieszkania w budynku wielorodzinnym, gdyż sąsiedzi szybko mogliby go znienawidzić.
Duża papuga nie jest wreszcie najszczęśliwszym wyborem dla kogoś, kto nie ma żadnego doświadczenia w opiece nad papugami. Jej prawidłowe „wychowanie” i oswojenie wymaga bowiem pewnej wprawy. Dlatego najlepiej zacząć swą przygodę z papugami od „czegoś mniejszego”, a z zakupem ary poczekać aż do nabrania niezbędnej wprawy.
Na zakończenie warto dodać, że taki okazały ptak jest dość kosztowny w utrzymaniu (podobnie jak np. duży pies). Pokarm, podłoże do klatki/woliery i regularne wizyty w lekarza specjalisty stanowią dość znaczny wydatek i to na wiele lat, bowiem w dobrych warunkach ararauna może żyć nawet ponad pół wieku. Zdecydowanie jest więc to pupil na „całe życie”, a jego zakup nie powinien być rezultatem przelotnej zachcianki.
Jeśli powyższe argumenty nie zniechęciły klienta do nabycia ararauny powinniśmy przybliżyć mu potrzeby takiej papugi. Ponieważ ptaki te posiadają wyjątkowo mocne dzioby wyposażenie klatki musi być bardzo solidne. Nie może zabraknąć w niej solidnych, nieokorowanych konarów o średnicy ok. 5 cm – ptak nie powinien w całości obejmować ich palcami (sprzyja to tępieniu pazurów). Niestety, dość szybko się one zużywają, bowiem papuga po prostu je rozdziobuje i z zapałem odziera z kory, tak więc często trzeba je wymieniać na nowe. Najlepsze są świeże gałęzie drzew owocowych, wierzby, topoli, leszczyny (jeśli mamy w ofercie duże papugi to warto wprowadzić takie żerdzie do sprzedaży). Dno klatki, dla utrzymania w czystości trzeba wysypać żwirkiem kukurydzianym lub ekstruderami drzewnymi (takimi jak dla kotów i gryzoni).
Excellent® to pierwsze karmy pełnoporcjowe, których selektywnie dobrane składniki zostały poddane procesowi ekstruzji. Proces ten powoduje, że wszystkie najważniejsze składniki pokarmowe znajdują się w jednym kawałku karmy. Nie tylko zapobiega to selektywnemu pobieraniu pokarmu przez zwierzęta, ale dodatkowo sprawia, że białka, węglowodany i tłuszcze, cechują się lepszą dostępnością dla zwierząt. Zwiększa się jednocześnie strawność włókna, a sama karma wyróżnia się zwiększoną smakowitością. Pełnoporcjowa mieszanka dla dużych papug to jedna z większych nowości na rynku. Karma ta oprócz odpowiedniej ilości zbóż zawiera również wzorcowe białka pochodzące z jaj kurzych oraz warzywa bogate w karoteny, które są źródłem witamin oraz mają pozytywny wpływ na wybarwienie ptasich piór. Kolejną nowością jest zastosowanie folii metalizowanej zamiast standardowego pakowania w atmosferze ochronnej. Materiał ten cechuje się porównywalną barierowością, jednocześnie jego wytrzymałość jest kilkakrotnie większa niż folii transparentnych. Dzięki temu produkt jest jeszcze bardziej chroniony przed wszelkimi czynnikami zewnętrznymi.
W ostateczności można posłużyć się też trocinami drzewnymi, ale wtedy trzeba liczyć się z zaśmieceniem całego mieszkania.
Z dna klatki na bieżąco usuwamy odchody ptaka, a mniej więcej raz w tygodniu wymieniamy całą ściółkę. W klatce trzeba też zamontować mocne miski metalowe lub ceramiczne na wodę i na pokarm. Ponieważ wiele ptaków traktuje je jak zabawki i z radością wysypuje z nich pokarm lub wylewa wodę najlepsze są miski trwale przykręcane do prętów klatki za pomocą mocnych śrub. W pomieszczeniu papugi nie może wreszcie zabraknąć różnego rodzaju zabawek, które urozmaicą ptakowi czas i zapewnią rozrywkę. Najczęściej stosuje się grube sznury z nanizanymi kawałkami drewna, drabinki i mocne metalowe huśtawki. Poza tym do klatki na bieżąco należy podrzucać wszelkiego rodzaju dodatkowe przedmioty do zabawy, takie jak kawałki drewna, niełuskane orzechy, od czasu do czasu ogryzione kości kurczaka, kilka kawałków suchej psiej karmy itp.
Ararauny łatwo się oswajają i przyzwyczajają do opiekuna. Początkowo w kontaktach ze świeżo nabytym ptakiem trzeba zachować daleko idącą ostrożność bowiem jego potężny dziób z łatwością może uszkodzić dłoń nieostrożnego lub zbyt natarczywego właściciela. Najlepiej pozostawić papugę samą sobie w klatce i powoli, stopniowo starać się zaskarbić sobie jej zaufanie spędzając jak najwięcej czasu w jej pobliżu i dużo do niej mówiąc. Po oswojeniu jest bardzo prawdopodobne, że papuga nam odpowie – ararauny na ogół są bardzo inteligentne i z łatwością uczą się naśladowania ludzkiej mowy oraz innych dźwięków. Niektóre okazy potrafią nawet powiązać je z konkretnymi zdarzeniami np. witając wchodzące do domu osoby, obszczekując psa czy naśladując dzwonki telefonu komórkowego. Z biegiem czasu oswojoną araraunę należy zacząć wypuszczać z klatki. Dobrze jest wtedy przygotować dla niej stojak zaopatrzony w masywny konar na którym będzie mogła przesiadywać. Niestety, podczas spacerów należy zwracać na ptaka pilną uwagę, bowiem może on wyrządzić w mieszkaniu sporo szkód, zaś wiele domowych sprzętów może być dla niego niebezpiecznych. Podczas papuzich spacerów należy również starannie zamykać okna i drzwi, aby nasz pierzasty pupil nie skorzystał z okazji i nie spróbował zakosztować wolności, co zwykle kończy się dla niego tragicznie.
Pozostaje jeszcze napisać parę słów o karmieniu, które nie jest specjalnie kłopotliwe. Podstawę menu powinna stanowić mieszanka ziarna dla dużych papug ze znacznym udziałem słonecznika, choć warto spróbować przestawić ptaka na specjalistyczne granulaty dla ar. Granulat – choć droższy – ma istotną przewagę nad mieszanką ziaren – jedząc tą ostatnią papuga często wybiera te nasiona, które smakują jej najbardziej (np. słonecznika) co w konsekwencji może prowadzić do powstania niedoborów pokarmowych w jej organizmie. Granulat zawiera wszystkie starannie zbilansowane składniki w formie, która wymusza ich kompleksową konsumpcję, skutecznie więc temu zapobiega. W diecie papugi powinny znaleźć się również świeże warzywa (pokrojone w kawałki kolby kukurydzy, grubo tarta marchew) i owoce (jabłka, winogrona, banany, mandarynki, śliwki, gruszki – poszczególne ptaki wykazują tutaj dość znaczne preferencje i szybko nauczymy się, jakie owoce nasza papuga lubi najbardziej). Doskonałym dodatkiem do papuziego jadłospisu są skiełkowane nasiona, np. słonecznika lub pszenicy, które stanowią prawdziwą „bombę witaminową” i z reguły są łapczywie zjadane przez ptaka. Urozmaiceniem diety mogą być też podawane w całości lub lekko nadłupane orzechy, których konsumpcja dostarcza jednocześnie papudze sporo zabawy i stanowi dla niej niezłą gimnastykę łap i dzioba. W klatce nie powinno wreszcie zabraknąć dużej, masywnej kostki wapiennej zawieszonej na ścianie. Wskazana jest również regularna suplementacja wysokiej jakości preparatami mineralno-witaminowymi przeznaczonymi dla dużych papug dodawanymi do wody lub pokarmu.
Inne popularne w sprzedaży gatunki ar:
Ara zielonoskrzydła
(Ara chloroptera)
Bywa zwana też niekiedy arakangiem. Występuje na rozległym obszarze Ameryki Południowe: w Panamie, Kolumbii, Wenezueli, Ekwadorze, Peru, Gujanie, Surinamie, Boliwii, Paragwaju oraz w północnej Argentynie. Wraz z ogonem osiąga do 90 cm długości. Ubarwienie głowy i tułowia jest jaskrawoczerwone. Na policzkach i w okolicach dzioba znajdują się duże plamy pocięte siecią nieregularnych czerwonych linii. Pióra na barkach oraz lotki drugiego rzędu są szmaragdowozielone. Lotki pierwszego rzędu oraz wierzchnia strona sterówek mają kolor ciemnogranatowy. Dolna strona skrzydeł i ogona jest ciemnoczerwona. Silny dziób ma barwę rogu z ciemnym połyskiem. Nogi są szare.
Ara zielona
(Ara militarias)
Zasiedla Kolumbię, północno-zachodnią Wenezuelę, wschodni Ekwador oraz północną część Peru. Dorasta do 70 cm długości. Jest ubarwiona soczyście zielono, miejscami z oliwkowym połyskiem, z czerwonym czołem i okolicami dzioba. Policzki są białe z czarnymi smugami zaś podbródek i okolice – oliwkowobrązowe. W chwilach podniecenia policzki stają się jaskraworóżowe. Tył ciała i nasada ogona są niebieskie, podobnie jak górna strona zewnętrznych sterówek. Środkowa część ogona jest oliwkowobrązowa. Dolna strona ogona i skrzydeł mają kolor oliwkowozielony. Dziób jest ciemny z jaśniejszą końcówką, zaś nogi szare.
