Wygląd i pochodzenie
Felsuma madagaskarska posiada bardzo charakterystyczny wygląd, nie do pomylenia z innymi gatunkami jaszczurek. Grzbiet gada jest pokryty drobnymi łuskami o intensywnym zielonym kolorze. W zależności od genów, odmiany i nastroju zieleń ta może mieć różny odcień – od jasnozielonego i szmaragdowego, po ciemny, niemal czarny. Plecy jaszczurki są zdobione czerwonymi plamkami lub paskami o nieregularnym kształcie. Podbrzusze jest koloru białego lub biało-kremowego. Palce felsumy madagaskarskiej są wyposażone w lamele, które umożliwiają jej przemieszczanie się po pionowych powierzchniach.
Dorosła felsuma madagaskarska osiąga rozmiar do 30 centymetrów, a jego połowę stanowi okazały ogon. W sytuacji stresującej może dojść do autotomii – reakcji obronnej polegającej na odrzuceniu ogona, który ma zająć potencjalnego napastnika, a jaszczurce dać czas na ucieczkę. Po odrzuceniu ogona jaszczurce zajmuje kilka miesięcy zregenerowanie utraconej części ciała. Nie jest on już tak duży jak pierwotny, a łuski pokrywające nowy ogon są mniejsze.
Naturalnym obszarem występowania felsumy madagaskarskiej są północne i północno-zachodnie tereny Madagaskaru, gdzie cały rok panują wyższe temperatury i wilgotny klimat. Zarówno samce, jak i samice są terytorialne i odganiają inne osobniki tej samej płci ze swojego terenu. Zwierzęta mogą łączyć się jedynie w pary, które współdzielą przestrzeń.
Dla kogo felsuma madagaskarska?
Większość jaszczurek, które są dostępne w terrarystyce, prowadzi nocny tryb życia, a co za tym idzie – trudniej nam obserwować ich codzienne aktywności. Gekony lamparcie i orzęsione zwykle w ciągu dnia śpią ukryte w zaroślach lub kryjówkach i opuszczają je dopiero wieczorem, więc zbiornik raczej nie będzie tętnił życiem.
Felsuma madagaskarska będzie stanowić miłe przeciwieństwo dla tych gatunków. Jest to jaszczurka o aktywności dziennej, a więc wszystkie czynności, takie jak spożywanie pokarmu, przemieszczanie się, zwiedzanie terrarium, będą następować wtedy, kiedy również człowiek jest aktywny. Decydując się na parę składającą się z samca i samicy, będziemy mogli obserwować interakcje między nimi i nadzorować, czy zwierzęta nie przeszkadzają sobie nawzajem i akceptują się.
Niestety, nie jest to jaszczurka, którą będziemy mogli swobodnie wyjmować z terrarium i liczyć na jej tolerancję przy kontakcie z człowiekiem, tak jak ma to miejsce np. z agamami brodatymi. Dlaczego nie powinniśmy brać jaszczurki na ręce? Skóra felsumy jest bardzo delikatna i podatna na podrażnienia oraz otarcia. Nieostrożne wyjmowanie jaszczurki z terrarium w połączeniu z jej płochliwym charakterem i niesamowitą szybkością może doprowadzić do poważnych obrażeń skóry, włącznie z jej zdarciem.
Przed zakupem musimy mieć świadomość, że jest to gad wyłącznie do oglądania i oprócz codziennych obowiązków, takich jak np. karmienie i sprzątanie terrarium, nasz kontakt z jaszczurką będzie raczej ograniczony.
Wymiary i rodzaj terrarium
Felsuma madagaskarska jest jaszczurką nadrzewną, więc terrarium powinno mieć orientację pionową, tak by zwierzę miało możliwość wspinaczki. W związku z tym, że dorosła jaszczurka osiąga duże rozmiary, powinniśmy zapewnić jej odpowiednio dużą przestrzeń. Minimalne zalecane wymiary dla jednego osobnika powinny wynosić 45 x 45 x 60 cm, a optymalne wymiary to 50 x 50 x 80 cm – największy wymiar powinien zawsze dotyczyć wysokości.
Jeśli zdecydujemy się na trzymanie pary felsum madagaskarskich, wówczas minimalne wymiary terrarium należy zwiększyć do 60 x 45 x 100 cm. Generalnie możemy trzymać się zasady, że im większe i wyższe terrarium, tym lepiej.
Niezwykle ważną kwestią w terrarium dla felsumy jest odpowiednia wentylacja grawitacyjna. Na górze zbiornika powinna znajdować się siatka, na zewnątrz której umieścimy lampę grzewczą i UVB. Zapobiegnie to przypadkowemu poparzeniu jaszczurki, bo nie będzie mieć dostępu do źródła ciepła, a dodatkowo zwiększymy przestrzeń w zbiorniku. Druga siatka powinna znajdować się na jednej ze ścian terrarium na dole. Takie rozwiązanie sprawi, że w zbiorniku nieustannie będzie następować wymiana powietrza, która zapobiegnie rozwojowi pleśni.
Najbardziej odpowiednie będzie terrarium szklane, ponieważ wewnątrz będziemy musieli zachować wysoką wilgotność i tropikalny mikroklimat, a szkło nie będzie pęcznieć przy kontakcie z wodą. Takie terraria są najczęściej dostępne od ręki w sklepach zoologicznych lub terrarystycznych. Możemy również postawić na terrarium wykonane z płyty meblowej, jednak w takim przypadku będziemy musieli je odpowiednio zabezpieczyć przed wilgocią.
Dodatkowym atutem będzie ścianka z półkami, na których zwierzę będzie mogło się wygrzewać i odpoczywać.
Wystrój i warunki w terrarium
Wyposażenie zbiornika będzie typowe dla jaszczurek tropikalnych. Powinniśmy zadbać o następujące elementy:
- ogrzewanie – w terrarium powinien panować odpowiedni gradient temperatury. Zapewnimy go, wykorzystując lampę grzewczą. Bezpośrednio pod lampą grzewczą, która będzie najlepszym źródłem ciepła, temperatura powinna wynosić ok. 28–30 stopni, a w innych rejonach znajdujących się dalej od wyspy ciepła powinna ona stopniowo spadać aż do ok. 25 stopni. W nocy, po wyłączeniu lamp, powinien następować spadek do temperatury pokojowej, jednak nie niższej niż 18–20 stopni;
- oświetlenie UVB – jest ono niezbędne dla tego gatunku. Najlepiej sprawdzi się świetlówka UVB o mocy 6%. Montujemy ją na samej górze. Obie lampy powinny świecić codziennie przez 12–14 godzin i na noc być wyłączane. Jeśli chcemy zautomatyzować proces, warto kupić programator czasowy, który sam będzie gasił i zapalał lampy;
- podłoże – dno terrarium wykładamy kilkucentymetrową warstwą włókna kokosowego, torfu lub mieszanki obu. Jego zadaniem będzie pochłanianie nadmiaru wody w terrarium i jednocześnie utrzymywanie właściwej wilgotności;
- roślinność – możemy postawić zarówno na sztuczne rośliny, np. pnącza, jak i na żywe. W tym drugim przypadku należy pamiętać o odpowiednich gatunkach tolerujących tropikalny klimat. Mogą to być takie gatunki, jak epipremnum, skrzydłokwiat, hoja, monstera, bromelia;
- elementy wspinaczkowe – dla urozmaicenia terenu warto umieszczać w środku dodatkowe obiekty, po których jaszczurka będzie mogła się wspinać. Dobrze sprawdzą się w tym przypadku tuby bambusowe ustawione pionowo, grube konary, gałęzie, pnącza. Nie należy przy tym układać ich zbyt gęsto – dorosła jaszczurka może osiągnąć do 30 cm, więc musi mieć przestrzeń do przemieszczania się. Przy wyborze tub bambusowych niezwykle ważną kwestią jest dobór ich odpowiedniej średnicy, tak by jaszczurka mogła się w tam zmieścić i obrócić. W przeciwnym wypadku zwierzę może się zaklinować. Tuby o zbyt wąskim wejściu należy usunąć lub zatkać otwory, tak by jaszczurka do nich nie wchodziła;
- termometr i higrometr – będą mierzyć, czy w terrarium temperatura i wilgotność mają prawidłowe wartości;
- miski – jedna na wodę (niektóre felsumy spijają wodę z wyposażenia podczas spryskiwania, ale mogą się również trafić takie, które będą pić stojącą wodę) i druga na pokarm.
Żywienie felsumy madagaskarskiej
Felsuma madagaskarska spożywa owady karmowe, owoce oraz gotowe preparaty przeznaczone dla tropikalnych jaszczurek, które zawierają wszystkie niezbędne składniki odżywcze.
Młoda felsuma powinna otrzymywać pokarm dostosowany do jej wielkości – przyjmuje się, że nie powinien być większy niż głowa jaszczurki. Maluch powinien spożywać muszki owocówki, wylęg świerszczy lub karaczanów. Wraz ze wzrostem możemy zwiększać wielkość karmówki, która w dalszym ciągu nie będzie większa niż głowa gada. Szczególnie w okresie wzrostu powinniśmy pamiętać o codziennym karmieniu felsumy owadami do syta.
W diecie felsumy madagaskarskiej powinny się znajdować również słodkie owoce, które będziemy podawać co 2–3 dni. Warto je zmiażdżyć na papkę, by były łatwiejsze do spożycia. Owoce, które możemy podawać, to m.in. mango, morela, brzoskwinia, papaja, kiwi, arbuz.
Ostatnim rodzajem pokarmu, który może spożywać felsuma, są sproszkowane karmy dla jaszczurek, które rozrabiamy z wodą na gliniastą konsystencję i podajemy w miseczce. Taka karma zawiera wszystkie niezbędne składniki odżywcze, potrzebne do prawidłowego rozwoju gada i możemy ją podawać na co dzień. Na rynku istnieje wielu producentów oferujących różne smaki preparatu, więc warto potestować, który z nich będzie najbardziej smakował felsumie.
Oprócz karmienia musimy również pamiętać o suplementacji wapniem bez witaminy D3 i witaminami wzbogaconymi witaminą D3. Wapń podajemy razem z owadami lub owocami sześć razy w tygodniu, a witaminy raz w tygodniu, również dodając do pokarmu.
O tym, czy jaszczurka jest właściwie suplementowana wapniem, będą świadczyć charakterystyczne zgrubienia znajdujące się tuż za głową. Są to woreczki wapniowe, w których jaszczurka magazynuje zapas wapnia, zużywając go w razie niedoborów.
Pielęgnacja i oswajanie
Oprócz karmienia codzienna pielęgnacja będzie się ograniczać do spryskiwania wnętrza zbiornika wodą. Wilgotność powinna być wysoka – na poziomie 70%. Najłatwiej będzie użyć spryskiwacza do kwiatów i obficie zraszać terrarium rano i wieczorem. Wysoka wilgotność jest szczególnie istotna w okresie linienia. Wilgotny mikroklimat ułatwia gadowi zrzucenie skóry i pozwala uniknąć problemów. Alternatywnym rozwiązaniem jest montaż systemu zraszania lub wodospadu.
Felsuma madagaskarska raczej rzadko będzie bez problemu wchodzić na ręce czy tolerować ingerencję we wnętrzu terrarium. Przy nagłych ruchach będzie natychmiast uciekać, chowając się w bezpieczne miejsce. Możemy próbować przyzwyczajać zwierzę do obecności człowieka, ale raczej nie uda nam się jej oswoić tak jak psa lub kota.
Jeśli chcemy mimo wszystko mieć kontakt z pupilem, najlepiej spróbować nałożyć na palec odrobinę miodu, który jaszczurki uwielbiają, i powoli przybliżać rękę do ust jaszczurki. Musimy to robić bez dynamicznych ruchów, bo w innym przypadku zwierzę się spłoszy. Kiedy będziemy cyklicznie podawać w ten sposób każdy pokarm, jaszczurka może skojarzyć rękę z jedzeniem i z czasem przestanie reagować nerwowo na kontakt, a niekiedy może nawet sama wejdzie na rękę.
Gdzie kupić felsumę madagaskarską?
Felsuma madagaskarska nie jest na tyle popularnym gatunkiem, by kupić ją w typowym sklepie zoologicznym, dlatego najlepiej zwrócić się bezpośrednio do hodowców tego gatunku lub zajrzeć do sklepu terrarystycznego. Warto również odwiedzać giełdy terrarystyczne, na których wystawcy z całej Polski oferują na sprzedaż nadwyżki hodowlane. Hobbyści, którzy na co dzień mają do czynienia z danym gatunkiem, będą najlepszym źródłem informacji i chętnie podzielą się własnymi wskazówkami dotyczącymi pielęgnacji jaszczurki.
Więcej o jaszczurkach na stronie:
