Autor dr inż. Paweł Zarzyński

,,Akwarystyka naturalna, zwana też akwarystyką japońską zdobywa rzesze entuzjastów na całym świecie. W jej obrębie wyróżnia się kilka zupełnie odmiennych stylów. Jednym z najpopularniejszych jest iwagumi. Urządzone w myśl jego zasad akwarium przypomina podwodną łąkę, wzbogaconą o elementy skalne rozmieszczone według zasad starej, japońskiej sztuki ogrodowej. Już za chwilę podpowiemy, jak pomóc klientowi w stworzeniu takiego zbiornika i jakie produkty mu w tym celu zaproponować.”

 

Z Kraju Kwitnącej Wiśni…

Pomysłodawcą stylu iwagumi jest nieżyjący już japoński wizjoner akwarystyki – Takashi Amano (1954-2015). Nazwę tę można przetłumaczyć dosłownie jako „ustawianie skał”. Bo to właśnie skały, a raczej precyzyjnie dobrane ich fragmenty stanowią jego istotę. Zwyczaj ten wywodzi się ze starożytnej japońskiej sztuki ogrodowej. W tamtejszych ogrodach na wypielęgnowanych murawach stoją właśnie odpowiednio dobrane bloki skalne. Styl iwagumi polega więc na zaimplementowaniu tego układu do warunków akwariowych.

Istotą tego stylu i jego głównym elementem jest umiejętnie zaaranżowana kompozycja składająca się z kilku kawałków skał. Nie są one jednak dobrane przypadkowo, a ich ustawieniem rządzą żelazne (choć trudne do pojęcia dla laika ϑ) reguły. Po pierwsze, wszystkie kawałki raczej powinny pochodzić z tego samego rodzaju skały, ale muszą różnić się od siebie wielkością. Ogólna liczba fragmentów zawsze musi być nieparzysta. Trzy najważniejsze kawałki skał noszą japońskie nazwy oyaishi, fukuishisoeishi. Tworzą one klasyczny układ triady zwany sanzon. Największa skała to oyaishi – jej wysokość powinna odpowiadać mniej więcej 2/3 wysokości zbiornika. Nie należy ustawiać jej pośrodku akwarium, żeby uniknąć niepożądanego efektu symetrii. Najlepiej podzielić długość akwarium na pięć równych części i umieścić oyaishi tak, aby po jego jednej stronie przypadały dwie, a po drugiej trzy z tych części (proporcje 1 : 1,618). Skała ta powinna być lekko nachylona w stronę dalszego boku akwarium – wizualizuje to zjawisko przepływu wody oraz siły nacisku, jaki wywiera ona na skałę.

Po umieszczeniu w zbiorniku ­oyaishi przychodzi kolej na mniejszą skałę, czyli fukuishi. Powinna mieć rozmiary 2/3 wielkości oyaishi i należy ulokować ją po jego prawej lub po lewej stronie. Ostatnim elementem triady jest soeishi. Skała ta powinna być znacznie mniejsza od fukuishi. Ustawia się ją w opozycji do oyaishi tak, aby podkreślała rozmiar tej ostatniej.

Poza główną triadą w akwarium można umieścić praktycznie dowolną ilość mniejszych kawałków skał (oczywiście parzystą, tak, aby wraz z triadą ich łączna liczba wciąż pozostawała nieparzysta). Wśród nich wyróżnić można tzw. suteishi. To starannie dobrany kawałek skały leżący w pewnym oddaleniu od głównej kompozycji. Jego zadaniem jest wprowadzenie nastroju tajemniczości do całej aranżacji.

Iwagumi – zbiornik i wyposażenie

Akwarium iwagumi można urządzić w zbiorniku o praktycznie dowolnej wielkości, od małej „kostki” po kilkaset, a nawet kilka tysięcy litrów, zarówno klasycznym z pokrywą jak i tzw. otwartym. Należy jednak pamiętać, że obok skał nieodłącznym komponentem tego stylu są tworzące podwodną łąkę niskie rośliny. A te, praktycznie bez wyjątku, mają bardzo wysokie wymagania co do ilości światła. W zwykłej pokrywie najczęściej jest go dla nich za mało. Dlatego dobrym rozwiązaniem jest zaproponowanie klientowi nabycia zbiornika otwartego i oświetlenie go stawianymi na krawędziach bocznych szyb lub podwieszanymi nad akwarium lampami. W przypadku zastosowania świetlówek łączna moc światła powinna być nie mniejsza niż 1 W na każdy litr wody, zaś jeśli zaproponujemy diody LED – 0,5-0,6 W/l.

Tak silne oświetlenie sprawia, że – w przypadku zbiorników wykonanych z klasycznego szkła okiennego – szyby będą bardzo widoczne. Warto więc zaproponować klientowi zbiornik wykonany ze szkła odżelazionego o podwyższonej przejrzystości (tzw. opti white) klejony transparentnym silikonem. Takie akwarium pozostaje praktycznie niewidoczne dając efekt wody zawieszonej w powietrzu. Jest przy tym znacząco droższe od zwykłego, więc jego sprzedaż gwarantuje dobry zarobek.

Bardzo istotna jest również wydajna filtracja. Najlepiej zaproponować filtr kanistrowy, a jeśli zbiornik jest typu otwartego dodatkowo szklane, mało widoczne rurki przelewowe. Uzupełnieniem wyposażenia technicznego jest grzałka, najlepiej małych rozmiarów, żeby nie rzucała się zbytnio w oczy.

Osobnym zagadnieniem jest kwestia zapewnienia roślinom dostępu do dwutlenku węgla. W większych akwariach iwagumi praktycznie niezbędnym urządzeniem jest zestaw ciśnieniowy do nawożenia wody dwutlenkiem węgla składający się z butli ciśnieniowej, zaworu z manometrami, zaworu igiełkowego oraz przewodu z dyfuzorem. W bardziej zaawansowanej formie może zawierać również zawór solenoidowy (odcinający dopływ gazu na noc), a nawet komputer z pH-metrem śledzący zmiany odczynu pH wody i dopasowujący dawkowanie gazu do aktualnych potrzeb zbiornika. Urządzenia takie są dość kosztowne. Jeżeli nie mamy ich w stałej sprzedaży zawsze warto posiadać pod ręką katalog producenta lub dystrybutora i zaoferować zainteresowanemu klientowi szybkie sprowadzenie wybranego zestawu na indywidualne zamówienie.

W mniejszych zbiornikach alternatywnym rozwiązaniem może być stosowanie regularnej suplementacji nawozami typu CARBO. Zawierają one w swoim składzie aldehyd glutarowy dość dobrze akceptowany jako substytut dwutlenku węgla przez większość roślin akwariowych. Rozwiązanie to posiada tę zaletę, że akwarysta będzie nas regularnie odwiedzać kupując kolejne porcje nawozu.

Sebastian Dudek

Kierownik Kategorii Akwarystyka i Terrarystyka

www.aquael.pl

,,Akwaria w stylu iwagumi najlepiej zakładać w zbiornikach otwartych, czyli bez pokrywy. Akwaria takie mają zresztą szereg zalet wymienianych dzisiaj przez lekarzy. Parująca z nich woda zwiększa wilgotność powietrza i poprawia mikroklimat pomieszczenia w którym znajduje się zbiornik. Ułatwia to oddychanie zwłaszcza osobom cierpiącym na alergie i inne schorzenia dróg oddechowych, a także nałogowym palaczom. Poza tym akwaria otwarte wyglądają wyjątkowo dekoracyjnie. Do tego typu zbiorników AQUAEL rekomenduje nowoczesne, energooszczędne płaskie lampy ledowe LEDDY SLIM. Instaluje się je bezpośrednio na krawędziach bocznych ścian akwarium. Są praktycznie bezobsługowe i dają bardzo dużo światła zużywając przeciętnie o połowę energii mniej niż tradycyjne świetlówki. Poza tym odznaczają się długowiecznością i nie wymagają częstego wymieniania. Zastosowanie lamp ­LEDDY SLIM jest więc oszczędnością nie tylko dla kieszeni akwarysty, ale i dla środowiska naturalnego. Do akwariów słodkowodnych polecamy LEDDY SLIM w wersji SUNNY oraz w wersji PLANT (dla roślin). Dostępne są modele o mocy 5 W (do zbiorników o długości 20-30 cm), 10 W (50-70 cm), 32 W (80-100 cm) i 36 W (100-120 cm). Nowością w ofercie jest lampa LEDDY SLIM DUO SUNNY&PLANT – ma moc 10 W przy czym 5 W przypada na diody typu SUNNY, a drugie 5 W na diody typu PLANT. Idealnie nadaje się do niedużych zbiorników z krewetkami, bojownikami, małymi rybami, w tym także do miniaturowych akwariów naturalnych np. w stylu iwagumi.”

 

Podłoże i skały

W akwarium iwagumi w charakterze podłoża zwykle stosuje się specjalistyczny, biologicznie aktywny substrat. Z wyglądu przypomina on kawę rozpuszczalną. Zapewnia doskonałe warunki wzrostu dla roślin, stanowi bazę substancji odżywczych oraz wspomaga procesy filtracji biologicznej w zbiorniku. Jego warstwa powinna być dość gruba, aby można było ukryć w niej podstawy skał (przykładowo do akwarium o długości 60 cm potrzeba zwykle 8-10 litrów substratu).

Do tworzenia opisanej na wstępie aranżacji skalnej można użyć praktycznie dowolnego rodzaju skał. Do najmodniejszych i najczęściej stosowanych należą importowane skały takie jak: Manten Stone, Scenery Stone (Seyriu Stone), Dragon Stone (Ohko Stone). Są one stosunkowo drogie i warto posiadać je w swojej ofercie, bowiem gwarantują możliwość dobrego zarobku.

Uwaga! Ponieważ wybór odpowiednich fragmentów skał do kompozycji iwagumi jest dość czasochłonny warto wydzielić w sklepie nieco

miejsca w którym klient będzie miał możliwość ich swobodnego ustawienia i oceniania finalnego efektu. Jeśli odwiedza nas wielu akwarystów warto rozważyć nawet przygotowanie specjalnego stolika z ramką wypełnioną piaskiem lub żwirem jako miejsca do próbnych aranżacji. Pasjonaci akwarystyki na pewno to docenią i kto wie, może dzięki temu przybędzie nam klientów?

Rośliny do iwagumi

Jak już wspomniano w akwarium iwagumi obok kompozycji skalnej najważniejszą rolę odgrywają niskopienne rośliny „trawnikowe”, które pozwalają uzyskać efekt jednolitej, zielonej murawy. Do najczęściej sadzonych należą: hemiantus niski („mały heniek”) (Hemianthus callitrichoides), języcznik australijski („glossostigma”) (Glossostigma elatinoides) oraz ponikło karłowate (Eleocharis pusilla) sprzedawana również jako ponikło drobne – Eleocharis parvula. Niektórzy pasjonaci stylu iwagumi stosują dodatkowo również wyższe rośliny, którymi obsadza się przestrzenie między i za głównymi skałami. Dobrze sprawdzają się tutaj zwłaszcza większe gatunki ponikła, takie jak ponikło igłowate (Eleocharis acicularis) i ponikło żyworodne (E. vivipara).

Wymienione rośliny „trawnikowe” możemy zaoferować kupującym w klasycznych koszyczkach lub – co staje się coraz popularniejsze – w żelu (tzw. in vitro). Te ostatnie mają szereg zalet, również z punktu widzenia sklepu. Nie trzeba przeznaczać dla nich oddzielnego akwarium i pozostają w dobrej kondycji o wiele dłużej niż ich „koszyczkowe” odpowiedniki. Poza tym są już zapakowane i bardzo wygodne do sprzedawania. Oferując je warto pouczyć kupującego, żeby przed wsadzeniem usunął dokładnie żel z korzeni roślin, np. umieszczając pojemniczek w naczyniu z ciepłą wodą (żel się wtedy rozpuszcza) i dokładnie opłukując jego resztki.

Zwierzaki w iwagumi

W zbiorniku iwagumi oprócz skał i roślin umieszcza się również zwierzęta, w tym ryby, należy jednak pamiętać, że to nie one są tutaj najważniejsze. Prawdę powiedziawszy ich głównym zadaniem jest podkreślanie subtelnego piękna skalnej kompozycji osadzonej w roślinnej oprawie. A do tego najlepiej nadają się drobne gatunki ławicowe, których grupa wygląda w takim akwarium niczym stado ptaków szybujących nad łąką. Do najczęściej pielęgnowanych w iwagumi należą więc: neon błękitny (Paracheirodon simulans), neon czerwony (Paracheirodon axelrodi), zwinnik Blehera („rodostomus”) (Hemigrammus bleheri), pstrążenica marmurkowa (Carnegiella strigata), „Mikrorazbora Galaxy” (Danio margaritatus), razbora klinowa (Trigonostigma heteromorpha), razbora „espei” (Trigonostigma espei) i razbora Hengela (Trigonostigma hengeli). Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest umieszczenie w akwarium tylko jednego gatunku ryb. Jeśli ma być ich więcej (dopuszczalne zwłaszcza w większych zbiornikach), to należy dobrać je w taki sposób, aby ich grupy pływały na różnych wysokościach akwarium (np. jeden gatunek tuż pod powierzchnią wody, a drugi w środkowej części). Ponieważ drobne rośliny trawnikowe uprawiane w iwagumi są dość delikatne w akwarium nie należy umieszczać ryb żerujących przy dnie, takich jak kiryski czy bocje.

Klasycznymi mieszkańcami akwarium w stylu iwagumi są również karłowate krewetki. Ich obecność jest wskazana, ponieważ wyjadają glony i utrzymują murawę zbiornika i całą kompozycję w czystości. Godne polecenia są zwłaszcza nieduże, kolorowe odmiany takie jak „Fire Red”, „Yellow” albo „Crystal Red”.

/Więcej na temat akwariów w stylu iwagumi można przeczytać w książce pt. „Nowoczesne akwarium. Rozwiązania. Trendy. Style” autorstwa P. Zarzyńskiego wydanej nakładem PWN przy współpracy z firmą AQUAEL/