Coraz częściej mówi się o zapewnianiu dobrostanu i możliwości realizacji zachowań gatunkowych także w odniesieniu do gryzoni utrzymywanych jako domowi pupile. Dotyczy to prawidłowego doboru zwierząt (gatunki utrzymywane pojedynczo bądź w grupach), dostępnej dla nich powierzchni, zapewnienia odpowiedniego odżywiania oraz opieki zdrowotnej. Zazwyczaj z gryzoniami kojarzy nam się klatka, dopasowana do potrzeb gatunku (np. pozioma jednopiętrowa czy pionowy, wielopoziomowy tower), jednak dla wielu gatunków klatka się nie sprawdzi i wówczas stoimy przed wyborem faunaboksu lub terrarium. Zawsze warto podkreślać klientom, że akwarium (które często mają w domu „w spadku” po np. pasji akwarystycznej dziecka) nie jest zbiornikiem dobrym dla gryzoni, ponieważ nie zapewnia należytej wentylacji.
Czym charakteryzuje się terrarium dla gryzoni?
Terrarium to wybór dla gryzoni, które mogłyby się wydostać z klatki, ponieważ standardowy odstęp między prętami klatki (1 cm) jest zbyt duży i zwierzęta byłyby w stanie przecisnąć się między nimi. Dotyczy to zwłaszcza osobników młodych, o niewielkich rozmiarach. Drugi aspekt to gatunkowa potrzeba kopania w ściółce albo wręcz drążenia tuneli, w przypadku gatunków naziemno-podziemnych. Dla nich kuwety w standardowych klatkach są zbyt płytkie i nie można umieścić odpowiednio głębokiej warstwy ściółki, która przy tym jest łatwo wysypywana poza obszar klatki i trudno utrzymać w czystości otoczenie klatki. Nowoczesne projekty terrariów dla gryzoni dają do dyspozycji zwierząt głębokie dno (w wersji szklanej) i nadbudowę z metalu, która zwiększa dostępną powierzchnię i zapewnia dobrą wentylację. Szklane dno zapobiega wysypywaniu się ściółki i daje możliwość obserwacji zwierząt także, kiedy zakopane są w ściółce. Łatwe jest też do mycia i utrzymania w czystości (dla zabezpieczenia zwierząt na czas sprzątania warto polecać w sprzedaży łączonej mały transporter lub faunabox). Ponieważ zwierzęta są małe i mają delikatne łapki, to niezbędny jest dobór właściwej ściółki. Niepylącej, delikatnej dla łap (ostre, duże wióry mogą ranić łapki), łatwej do przekopywania i dobrze chłonącej wilgoć oraz pochłaniającej brzydkie zapachy. Gryzonie są bardzo wrażliwe na pyły w zbiorniku, które mogą powodować schorzenia układu oddechowego i podrażniać oczy. Podobnie gromadzące się metabolity amoniaku w zbiorniku o słabej wentylacji będą szkodliwe. Zwykle wybiera się dobrej jakości ściółkę drewnianą (trociny z drzew owocowych, wełna drzewna), bawełnianą, konopną czy kukurydzianą, lnianą. Należy unikać ściółek, które pleśnieją (np. słoma). Trociny wystarczą dla drobnych gryzoni, ponieważ wydalają one niewielką ilość moczu. Trzeba je regularnie podmieniać. Warto poinformować klienta, że nabywanie trocin nieznanego pochodzenia, z przypadkowych źródeł, może skutkować ich pyleniem, a także ryzykiem przenoszenia zarodników grzybów czy kokcydii. Co ciekawe, ściółka konopna jest bardzo chłonna, ma porowatą teksturę jak gąbka. Jest wolna od pyłu i kurzu. Ściółka zmienia kolor poprzez procesy fermentacji, więc łatwo się zorientować, kiedy ją wymienić.
Obecnie można dodać do wyposażenia terrarium gotowe tunele, w których zwierzęta chętnie się poruszają i ukrywają. Nadbudowa zbiornika powinna być bezpieczna (np. jeśli pokrywana jest farbą kolorową) i mieć drzwiczki o dobrym zamknięciu, które są posadowione w taki sposób, żeby ułatwiać obsługę w terrarium. Trzeba pamiętać o dobrym zamocowaniu poidła. Elementy wyposażenia, jak piętra, tunele, kładki, drabinki do wspinania czy kołowrotki/talerze do biegania, są opcjonalne i zależne od utrzymywanego gatunku. Kołowrotek musi mieć pełny bieżnik, żeby łapki nie zostały uszkodzone. Natomiast drabinka łącząca dno z nadstawką jest niezbędna. Najlepiej polecać elementy drewniane lub kartonowe – wpisujące się w trend proekologiczny oraz bezpieczne dla gryzoni.
Terrarium może mieć klasyczną postać szklanego zbiornika o różnych parametrach wielkościowych, zwykle w proporcjach kubicznych, z większą powierzchnią dna i wysokością ok. 40 cm. Terrarium ma zaplanowane elementy wentylacyjne oraz tzw. wysepkę – półkę, do której prowadzi podest. Drzwiczki przesuwne zabezpieczone specjalnym progiem, który też chroni przed wysypywaniem ściółki. Taki niewielki zbiornik można polecać dla zwierząt utrzymywanych pojedynczo. Nie ma też ryzyka ucieczki gryzonia między prętami (ale ostrożnie przy obsłudze – możliwe wyskoczenie przez otwarte drzwiczki) i ogólnie ściółka się nie wysypuje podczas aktywności podopiecznego.
Inną opcją są terraria z jedną/dwoma ścianami z siatki – dla optymalizacji wentylacji. Zwykle mają orientację wertykalną – podobnie jak fleksaria dla kameleonów.
Należy pamiętać, że w każdym zbiorniku trzeba zapewnić zwierzętom dostęp do wody, miseczki na pożywienie oraz kryjówkę (kryjówki przy większej liczbie osobników). Woda w miseczkach zazwyczaj sprawdza się gorzej, gdyż jest często wylewana, zatem lepiej dobrać odpowiedniej wielkości poidło (z możliwością zamocowania w tego typu zbiornikach). Dla chomików czy myszek można polecać materiał gniazdowy.
Większość gatunków polecanych do terrariów to gatunki o aktywności nocnej, więc nie trzeba ich specjalnie doświetlać. Tylko ustawić terrarium, chroniąc przed bezpośrednim nasłonecznieniem i przeciągami. Dogrzewanie – w przeciwieństwie do gadów terraryjnych – też nie jest konieczne, bo nawet gatunki afrykańskie dostosowują się do temperatur pokojowych. Potencjalnie dogrzewanie, np. kolcomyszy, może pozytywnie wpłynąć na rozród.
Jakie gatunki polecać do terrarium?
Zwykle dobrym wyborem są drobne gryzonie. Będą to popularne chomiki dżungarskie i Roborowskiego, myszy, myszochomiki, myszy japońskie, myszy kolczaste, myszy paskowane, afrykańskie myszy pigmejskie. Wszystkie lubią przekopywać podłoże, chomiki gromadzą zapasy pokarmu w kryjówkach. Niektórzy polecają umieszczenie w terrarium myszoskoczków (tylko dla nich terrarium musi być większe), które doskonale czują się, kopiąc nory i przekopując ściółkę (min. 10 cm grubości). Większy zbiornik można polecać jako indywidualny dla chomika syryjskiego. Pamiętajmy o terytorializmie tych zwierząt.
Dość specyficzne zachowanie popielic afrykańskich (nazwę handlową popielica czy pilch uznaje się za nieprawidłową, poprawna to pędzlogon zwinny, Graphiurus murinus) – nocny tryb życia, życie w grupie, ogromna potrzeba ruchu przy niewielkich rozmiarach, szybkość skoków i odległość skoków spłoszonych zwierząt, powodują, że terrarium to jedna z lepszych opcji. Musi być przestronne, z licznymi miejscami do wspinania, linami, konarami itp. W naturze grupa zwierząt śpi razem, więc i w terrarium należy im zapewnić odpowiedni „domek” w wyższych partiach zbiornika. Natomiast grubość ściółki nie ma tu aż takiego znaczenia behawioralnego, ponieważ ten gatunek nie kopie w ściółce (wystarczy ok. 3 cm), jedynie mocno bałagani. Może znosić miękkie materiały do gniazda. Jakość ściółki i higiena są ważne, bo pędzlogony dość dużo produkują odchodów i brudzą, jedząc żywe larwy owadów i miękki pokarm, a zapach zalegających odchodów może być przykry. Same zwierzęta pachną mniej intensywnie niż myszy czy chomiki. Są wrażliwe na brak wody.
Warto posiadać w ofercie sklepu terraria dla gryzoni i umiejętnie prowadzić sprzedaż łączoną. Zwłaszcza jeśli oferujemy drobne gryzonie lub osobniki młode drobnych gryzoni, których ucieczka z tradycyjnych klatek może przysporzyć opiekunom nie lada problemu. Terrarium będzie też pozwalało na intensywne przekopywanie ściółki bez brudzenia. I pozwoli na prowadzenie ciekawych obserwacji zwierząt.
