Papugi należą do jednych z bardziej inteligentnych zwierząt, które można trzymać w domu. Wzbogacanie środowiska odnosi się do różnych metod i strategii mających na celu poprawę jakości życia papug poprzez dostarczanie im bodźców mentalnych i fizycznych. Obejmuje to zarówno elementy fizyczne, jak i interaktywne, które stymulują naturalne zachowania ptaków, takie jak żerowanie, eksploracja i socjalizacja.
Tekst: Adrianna Włoch
Zoopsycholog, biolog, technik weterynarii
Master of Parrot Disaster
Korzyści z wzbogacania środowiska
Papugi, które nie mają dostatecznej liczby bodźców, mogą wykazywać niepożądane zachowania, takie jak krzyki, wyrywanie piór czy agresja. Wzbogacenie środowiska pomaga zapobiegać tym problemom, zapewniając papugom odpowiednie zajęcie i rozrywkę.
Aby zbudować ciekawe środowisko dla naszej papugi, musimy się trochę postarać. W końcu w naturze ptaki te mają naprawdę sporo zajęć. Część z tych zachowań, które przejawiają w dziczy, można przenieść do naszego domu. Przede wszystkim jest to nauka żerowania. Wydłuż czas, jaki Twoja papuga spędza na posiłkach. Staraj się podawać pożywienie w kilku miejscach, po trochu. Dzięki temu papuga będzie musiała wykonać pracę, by się najeść. Ciągły darmowy dostęp do pokarmu sprzyja nudzie! Nuda zaś szybko może się przerodzić w zachowania zastępcze – agresję, autoagresję, nadmierną wokalizację. Dlatego staraj się zapobiegać nudzie.
Kolejna kwestia to zachęcanie papugi do wszelkiej aktywności fizycznej – huśtawki, drabinki, gryzaki, pudełka do żerowania, szaszłyki, zabawki logiczne czy zabawki do zniszczenia to podstawa do tego, by nasza papuga miała co robić w ciągu dnia. Ruch jest kluczowy dla zdrowia papug. Drążki, liny, huśtawki i inne elementy umożliwiające wspinanie się i latanie pomagają w utrzymaniu dobrej kondycji fizycznej ptaków, zapobiegając otyłości i problemom zdrowotnym. Często jednak pojawia się problem, że papuga nie potrafi korzystać z asortymentu, który dla niej przygotowaliśmy.
Pamiętaj, nauka żerowania i zabawy wymaga czasu, a przede wszystkim motywacji ze strony papugi. Jeśli nasza papuga ma mnóstwo jedzenia pod nosem, dlaczego miałaby podjąć decyzję o szukaniu jedzenia w zabawkach do żerowania czy kuwetkach? Papudze trzeba pokazać, że jedzenie i smakołyki nie znajdują się tylko w misce, ale są też dostępne w jej całym środowisku! Zachęcaj papugę do skorzystania z prostych zabawek do żerowania, nasyp smakołyków do kuwetek do żerowania, zawieś szaszłyki z ulubionymi owocami.
Postaraj się spojrzeć na środowisko papugi jej oczami. Stosuj pozytywne wzmocnienie – chwal i nagradzaj papugę za każdą aktywność fizyczną, za każdą zabawę, za każdą ciekawość! Rozbudzenie ciekawości papugi to nasz cel. Dopóki ptak nie będzie widział korzyści, dopóty nie będzie podejmował aktywności. Obserwuj mowę ciała swojej papugi, zauważ jej ciekawość i staraj się ją rozbudzić. Papugi są bardzo chętne do nauki. Ich niezwykła inteligencja nie może się marnować! Papugi są niezwykle inteligentnymi ptakami, które potrzebują wyzwań intelektualnych. Różnorodne zabawki, łamigłówki i interaktywne elementy pomagają utrzymać ich umysły w dobrej kondycji, zapobiegając nudzie i związanym z nią problemom.
Absolutne minimum
Aby zbudować fajny i ciekawy pokój dla papug, nie skupiaj się na tym, co oferuje rynek, lecz w pierwszej kolejności uświadom sobie, w jaki sposób żeruje w naturze gatunek, który posiadasz w domu. Na rynku można znaleźć wiele placów zabaw czy stojaków, które dla jednych papug się sprawdzą, a dla innych nie. Kolejna kwestia to liczba żerowisk. Na jedną papugę powinny przypadać co najmniej trzy żerowiska. Jeśli masz dwie papugi, musisz przygotować ich co najmniej sześć. I już w tym miejscu możemy zobaczyć, że znaczna większość papuziarzy nie ma przygotowanej tej podstawy dla swoich pierzastych. Co to znaczy żerowisko? To może być kuwetka, miska, szaszłyk, zabawka do żerowania (kupna lub domowa) bądź jakakolwiek inna forma zabawki dająca papudze możliwość skosztowania zdrowego jedzenia bądź smakołyków. Jeśli Twoja papuga nie ma możliwości ani umiejętności żerowania, to znaczy, że masz duży problem. Ten problem może być dla Ciebie mało istotny, do czasu, aż stanie się nie do zniesienia (np. na wiosnę w okresie lęgowym).
Strategie wzbogacania środowiska
Zabawki i łamigłówki
Zabawki, które wymagają interakcji, takie jak puzzle na przysmaki czy interaktywne gry, są doskonałym sposobem na stymulowanie umysłu papug. Warto regularnie wymieniać zabawki, aby utrzymać zainteresowanie ptaków. Korzystaj z zabawek akrylowych, zabawek do żerowania, a także puzzli czy sorterów, które mogą być ciekawym uzupełnieniem treningów.
Wzbogacanie żywieniowe
Ukrywanie jedzenia w różnych miejscach klatki lub w specjalnych pojemnikach, skrytkach i schowkach zmusza papugi do aktywnego poszukiwania pokarmu, co naśladuje ich naturalne zachowania żerowania. Można również oferować różnorodne owoce, warzywa wieszane na szaszłykach ze stali nierdzewnej, czy np. nadziewać je na gałązki brzozy lub wierzby.
Elementy naturalne
Gałęzie, liście, kwiaty i inne naturalne elementy w klatce pomagają naśladować naturalne środowisko papug. Zapewniają one również dodatkowe bodźce sensoryczne i możliwość eksploracji. Wiele kwiatów i ziół ma cudowne właściwości lecznicze i będą wspierać zdrowie Twoich papug. Możesz zasadzić aksamitki, bratki, miętę, bazylię i wiele innych! Korzystaj z dobroci natury w sezonie, żeby zapewnić zmienność i różnorodność.
Socjalizacja
Papugi są ptakami społecznymi, które czerpią korzyści z interakcji zarówno z innymi papugami, jak i z ludźmi. Codzienna interakcja, wspólne zabawy i treningi pomagają w budowaniu więzi i zapobiegają poczuciu osamotnienia. Treningi są świetnym wzbogaceniem środowiska i przy okazji cementują relację z papugą.
Zmienność środowiska
Regularne zmiany w układzie klatki, wprowadzenie nowych elementów i modyfikacje w otoczeniu pomagają utrzymać zainteresowanie papug i stymulują ich ciekawość. Zaleca się rotować zabawki, układ w klatce mniej więcej raz na tydzień, by zapobiegać nudzie. Jeśli martwisz się o koszty, nie przejmuj się! Wzbogacanie środowiska nie musi być kosztowne. Wiele zabawek i elementów można wykonać samodzielnie z bezpiecznych materiałów dostępnych w domu, takich jak kartony, papierowe rolki czy naturalne gałęzie.
Pamiętaj
Przy wprowadzaniu nowych elementów do środowiska papug zawsze należy upewnić się, że są one bezpieczne i nietoksyczne. Unikaj przedmiotów, które mogą łatwo się rozpaść i zostać połknięte przez ptaki (plastikowe części od zabawek, dzwonki).
