Utrzymanie prawidłowej masy ciała pupila, niezależnie od tego, czy mamy psa, kota, czy innego czworonożnego towarzysza, to jedno z kluczowych wyzwań związanych z opieką nad zwierzętami. Otyłość u zwierząt domowych staje się coraz większym problemem na całym świecie. Z badań przeprowadzonych przez Association for Pet Obesity Prevention w USA wynika, że nawet 56% psów i 60% kotów ma nadwagę lub jest otyłych. Problem ten nie dotyczy jedynie estetyki – nadwaga wpływa na zdrowie i jakość życia zwierząt, prowadząc do poważnych problemów, takich jak choroby stawów, cukrzyca czy choroby serca. W tym artykule przedstawiamy 10 skutecznych porad dotyczących utrzymania prawidłowej masy ciała u naszych pupili oraz porady, jak uniknąć błędów, które mogą prowadzić do ich nadwagi.
Tekst: Paulina Andrzejewska
1. Monitorowanie masy ciała i regularne wizyty w gabinecie weterynaryjnym
Pierwszym krokiem w dbaniu o prawidłową wagę zwierzaka jest jej regularne monitorowanie. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że ich pupil stopniowo przybiera na wadze. Wizyta u lekarza weterynarii co najmniej raz w roku powinna obejmować ważenie zwierzęcia oraz ocenę jego kondycji. Lekarze weterynarii posługują się Body Condition Score (BCS) – systemem oceny stanu kondycji ciała zwierząt, który pozwala określić, czy zwierzę ma prawidłową wagę, niedowagę, czy nadwagę. Skala BCS obejmuje zazwyczaj od 1 do 9 punktów, gdzie 1 oznacza skrajną niedowagę, a 9 – skrajną otyłość. Idealna kondycja to wartość między 4 a 5 punktów, gdzie widoczne jest lekkie zaznaczenie talii, a żebra są łatwo wyczuwalne pod niewielką warstwą tkanki tłuszczowej.
BCS 1 – Skrajna niedowaga; zwierzę jest bardzo wychudzone, żebra, kręgosłup i biodra są wyraźnie widoczne i wyczuwalne, praktycznie nie ma warstwy tłuszczu. Występują znaczne zaniki mięśni.
BCS 2 – Wyraźna niedowaga; zwierzę ma bardzo mało tłuszczu na ciele, żebra są wyraźnie widoczne i łatwo wyczuwalne. Talia jest bardzo wyraźnie zaznaczona.
BCS 3 – Niedowaga; żebra są wyczuwalne i lekko widoczne, zwłaszcza przy poruszaniu się. Brzuch jest podciągnięty, a talia wyraźnie widoczna. Warstwa tłuszczu jest minimalna.
BCS 4 – Lekka niedowaga; żebra są wyczuwalne pod cienką warstwą tłuszczu, talia jest dobrze widoczna, a brzuch lekko podciągnięty. Zwierzę wygląda smukło, ale nie wychudzenie.
BCS 5 – Idealna masa ciała; żebra są wyczuwalne pod cienką warstwą tłuszczu, ale nie są widoczne gołym okiem. Talia jest widoczna z góry, a brzuch lekko podciągnięty. Zwierzę ma proporcjonalną sylwetkę.
BCS 6 – Lekka nadwaga; żebra są trudniejsze do wyczucia przez umiarkowaną warstwę tłuszczu, talia jest mniej wyraźna, a brzuch lekko zaokrąglony. Zwierzę zaczyna gromadzić tłuszcz wokół żeber i bioder.
BCS 7 – Nadwaga; żebra są trudne do wyczucia, a tłuszcz odkłada się wyraźnie na bokach i wokół ogona. Talia jest słabo zaznaczona, a brzuch zaokrąglony. Zwierzę ma widoczną nadwyżkę tłuszczu.
BCS 8 – Wyraźna nadwaga; żebra są bardzo trudne do wyczucia, a tłuszcz gromadzi się na bokach, wokół ogona, bioder i karku. Talia jest niewidoczna, a brzuch wyraźnie zaokrąglony i obwisły.
BCS 9 – Otyłość; żebra są praktycznie niemożliwe do wyczucia przez grubą warstwę tłuszczu. Talia jest całkowicie niewidoczna, a brzuch jest bardzo duży i opadający. Zwierzę ma wyraźnie nadmierną ilość tkanki tłuszczowej na całym ciele.
Regularne wizyty w gabinecie weterynaryjnym oraz śledzenie zmieniającej się wagi i kondycji pupila mogą pomóc wcześnie wychwycić problem nadwagi lub niedowagi.
2. Dostosowanie ilości jedzenia do wieku, rasy i aktywności zwierzaka
Nie każde zwierzę ma takie same potrzeby żywieniowe. Wiek, rasa, poziom aktywności, a także stan zdrowia wpływają na to, ile kalorii dziennie powinien spożywać nasz pupil. Na przykład młodsze psy potrzebują więcej kalorii ze względu na ich szybki metabolizm i większą aktywność, podczas gdy starsze zwierzęta, zwłaszcza o niskiej aktywności fizycznej, powinny dostawać mniej pożywienia. Lekarze weterynarii często pomagają w obliczaniu dziennej dawki kalorycznej na podstawie masy ciała zwierzęcia. Formuła Resting Energy Requirement (RER) może być używana do określenia zapotrzebowania kalorycznego. Wynosi ona:
RER(kcal/dzień) = 70 kcal × (masa ciała w kg)0,75
Na przykład jeśli Twój pies waży 10 kg, jego dzienne zapotrzebowanie kaloryczne (RER) wynosi około 400–450 kcal, ale wartość ta będzie się różnić w zależności od rasy, wieku i aktywności. Zwierzęta prowadzące bardziej aktywny tryb życia mogą wymagać nawet dwukrotnie większej liczby kalorii niż te mniej aktywne.
3. Wybór odpowiedniej karmy
Wybór karmy ma ogromne znaczenie dla zdrowia i prawidłowej wagi zwierzęcia. Warto zwrócić uwagę na to, czy karma dostarcza wszystkich niezbędnych składników odżywczych i czy jej skład jest dostosowany do specyficznych potrzeb naszego pupila. Warto wybierać produkty wysokiej jakości, a najlepiej takie, które posiadają certyfikaty od organizacji, takich jak AAFCO (Association of American Feed Control Officials), które potwierdzają, że karma jest zbilansowana i pełnowartościowa. Podczas wyboru karmy zwróć uwagę na następujące elementy:
Składniki mięsne jako główny składnik – to białko pochodzenia zwierzęcego jest kluczowym elementem diety.
Unikanie nadmiaru węglowodanów – szczególnie w przypadku zwierząt z tendencją do nadwagi.
Zawartość błonnika – pomaga w utrzymaniu prawidłowej pracy jelit i wspiera uczucie sytości.
4. Regularne ćwiczenia i aktywność fizyczna
Aktywność fizyczna to kluczowy element utrzymania zdrowej wagi u zwierząt. Psy i koty, które regularnie się ruszają, mają mniejsze ryzyko nadwagi i otyłości. Aktywność fizyczna pomaga spalać nadmiar kalorii i zapobiega odkładaniu się tkanki tłuszczowej.
Psy – codzienne spacery to absolutna podstawa. Psy aktywne powinny dodatkowo uczestniczyć w zabawach, takich jak aportowanie, bieganie czy zabawy w parku.
Koty – mimo że koty są często mniej aktywne od psów, również potrzebują ruchu. Warto zainwestować w zabawki, takie jak wędki, tunele czy piłki. Koty uwielbiają zabawy związane z polowaniem, co jest zgodne z ich naturalnym instynktem łowieckim. Badania opublikowane w „Journal of Animal Science” pokazują, że regularna aktywność fizyczna u psów prowadzi do poprawy metabolizmu i zmniejszenia ryzyka nadwagi o 20% w porównaniu z psami prowadzącymi siedzący tryb życia.
5. Unikanie przekarmiania
Podawanie zbyt dużych porcji jedzenia lub częste dokarmianie smakołykami to jeden z najczęstszych powodów nadwagi u zwierząt. Nawet zdrowa karma podawana w nadmiarze może przyczynić się do gromadzenia tkanki tłuszczowej. Wielu opiekunów nieświadomie przekarmia swoje zwierzęta, na przykład poprzez:
pozostawienie karmy w misce przez cały dzień – zamiast podawać jedzenie w regularnych odstępach czasowych,
podawanie resztek ze stołu – niektóre pokarmy dla ludzi, zwłaszcza bogate w tłuszcze i węglowodany, mogą szybko prowadzić do nadwagi.
Zaleca się karmienie zwierząt w regularnych odstępach czasowych i unikanie zostawiania pełnej miski przez cały dzień.
6. Kontrola smakołyków i nagród
Smakołyki są popularnym sposobem nagradzania zwierząt za dobre zachowanie, ale ich nadmierna ilość może prowadzić do nadwagi. Ważne jest, aby wybierać niskokaloryczne przekąski i pamiętać, że smakołyki nie powinny stanowić więcej niż 10% dziennej dawki kalorii. Dobrym rozwiązaniem jest stosowanie zdrowych alternatyw, takich jak: kawałki surowych warzyw, np. marchewka czy ogórek, liofilizowane mięso, które jest niskokaloryczne i bogate w białko.
7. Zbilansowana dieta
Utrzymanie zdrowej wagi to nie tylko kwestia ilości podawanego pokarmu, lecz także jego jakości. Dobrze zbilansowana dieta powinna dostarczać wszystkich niezbędnych składników odżywczych: białka, tłuszczy, witamin i minerałów. Zwierzęta otyłe mogą skorzystać na diet o niskiej zawartości tłuszczu, a jednocześnie bogatej w błonnik, co pomaga im czuć się sytymi, jednocześnie spożywając mniej kalorii. Nie należy jednak wprowadzać drastycznych zmian w diecie bez konsultacji z dietetykiem.
8. Sterylizacja a masa ciała pupila
Badania wskazują, że sterylizacja może wpływać na metabolizm zwierzęcia, co może prowadzić do zwiększonego ryzyka przybierania na wadze. Według American Veterinary Medical Association sterylizacja prowadzi do zmniejszenia zapotrzebowania kalorycznego nawet o 25–30%. Opiekunowie powinni być świadomi, że po sterylizacji może być konieczne zmniejszenie ilości podawanego pokarmu lub zwiększenie aktywności fizycznej pupila, aby utrzymać jego wagę w normie.
9. Zrozumienie potrzeb rasy
Niektóre rasy są bardziej podatne na przybieranie na wadze. Na przykład psy rasy labrador retriever czy beagle mają tendencję do łatwiejszego przybierania na wadze niż inne rasy. Opiekunowie tych zwierząt muszą być szczególnie czujni i dostosować dietę oraz aktywność fizyczną, aby zapobiec nadwadze. Koty rasy brytyjskiej krótkowłosej, a także maine coon też mogą mieć tendencję do nadwagi, więc ich opiekunowie powinni zwrócić szczególną uwagę na zbilansowaną dietę i regularną aktywność.
10. Zarządzanie stresem i środowiskiem domowym
Stres u zwierząt może prowadzić do zmiany nawyków żywieniowych i otyłości. W przypadku psów i kotów, które doświadczają nudy lub niepokoju, jedzenie może stać się formą „pocieszenia”. Warto zadbać o stymulację mentalną i zapewnienie zwierzęciu odpowiedniego środowiska, które umożliwi mu spędzanie czasu w sposób aktywny i ciekawy.
Podsumowanie
Utrzymanie prawidłowej masy ciała pupila to jedno z najważniejszych zadań każdego opiekuna. Zapewnienie odpowiedniej diety, regularnych ćwiczeń i odpowiedniej opieki weterynaryjnej może wydłużyć życie zwierzęcia oraz poprawić jego jakość.
Źródła:
https://www.petobesityprevention.org
Bennett P.C. & Smith S.J. (2018), Exercise and obesity in pets: The role of the owner, Journal of Animal Science.
Laflamme D.P. (1997), Development and Validation of a Body Condition Score System for Dogs and Cats, Proceedings of the 1997 Annual Meeting of the American Animal Hospital Association.
Yam P.S. et al. (2015), Body condition and obesity in dogs and cats, Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice.
