Autor dr hab. Michał Jank
Wydział Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie
Kolor i wybarwienie sierści u zwierząt są determinowane genetycznie, ale w praktyce są uzależnione od względnych stężeń dwóch barwników produkowanych i wydzielanych do rdzenia rosnących włosów przez komórki barwnikowe melanocyty – a mianowicie czarnej eumelaniny oraz brązowej (czerwono-brązowej) feomelaniny. Dzięki obecności tych dwóch barwników możliwe jest powstanie całej gamy wielu różnych kolorów sierści – od zupełnie czarnej (we włosach obecna wyłącznie czarna eumelanina), do białej (kiedy przy braku funkcjonujących melanocytów we włosach nie ma ani eumelaniny, ani feomelaniny). W efekcie o intensywności wybarwienia sierści decyduje ilość danego barwnika we włosach.
Prekursorem obu tych barwników jest aminokwas tyrozyna, dlatego powszechnie przyjmuje się, że przez żywienie zwierząt (a przede wszystkim podaż tyrozyny) można wpływać nie tylko na jakość, lecz także na kolor sierści, szczególnie w przypadku psów sierści czarnej. Ale tyrozyna nie tylko pochodzi z pokarmu, może być także wytwarzana z innego aminokwasu – a mianowicie z fenyloalaniny, co w efekcie oznacza, że z punktu widzenia żywienia najistotniejszymi składnikami pokarmowymi decydującymi o wybarwieniu sierści są dwa aminokwasy – tyrozyna i fenyloalanina. W metabolizm tych dwóch aminokwasów w organizmach jest zaangażowana miedź (koenzym dla enzymu tyrozynazy), a także cysteina (aminokwas) oraz glutation (który jest enzymem przeciwutleniającym).
Właściciel firmy Erbe Animals
www.erbeanimals.pl
,,Intensywny kolor sierści, bez przebarwień, to dziś nie tylko kwestia estetyczna. Przebarwienia futra w większości przypadków spowodowane są nieprawidłową dietą. Rozwiązaniem tych problemów są karmy Nature’s Protection z linii Superior Care. Produkty White Dogs wspomagają proces usuwania z organizmu porfiryn, które powodują rdzawe zacieki, szczególnie widoczne na białej sierści. Karma Black Coat posiada unikalny skład dostarczający odpowiedniej ilości aminokwasów, które zabezpieczają sierść przed brązowieniem i pomagają zachować lśniące, gęste czarne futro. Red Coat – to odpowiednio zbalansowana dieta, ze specjalną formułą, która chroni i wzmacnia czerwony pigment sierści. ”
Mając na uwadze mechanizm powstawania barwy sierści, oczywiste wydaje się, że w przypadku odbarwiania się sierści czarnej (na końcach włosów pojawia się odcień rudo-brązowy) zwiększenie ilości w diecie tyrozyny i fenyloalaniny powinno dostarczyć więcej substratów do produkcji eumelaniny, a co za tym idzie – barwnika czarnego. Efektem tego jest zwiększenie intensywności wybarwienia czarnej sierści, dzięki czemu psy czarne stają się „naprawdę czarne”. Nie do końca jednak wiadomo, jak żywienie może wpływać na wybarwienie sierści białej. W tym przypadku problemem jest to, że białe włosy tracą swój kolor i pies zaczyna być kremowy lub beżowy. Istnieją co prawda doniesienia naukowe, że także w przypadku psów białych zwiększanie ilości tyrozyny i fenyloalaniny w diecie może poprawić wybarwienie sierści białej psów (innymi słowy, pies się nie odbarwia), jednak nie do końca wiadomo, w jaki sposób się to dzieje. Dlatego w przypadku psów białych zalecenia dietetyczne są zdecydowanie mniej jednoznaczne.
Kierownik Kategorii Pokarmy i Zwierzęta
Janusz Jankiewicz Sp. z o.o., www.aquael.pl
,,Jednym z najważniejszych składników odżywczych wpływających na jakość, w tym również na stopień wybarwienia szaty włosowej u psów, są wielonienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT). Ich podaż zapewnia regularne stosowanie karm marki Ziwi Peak. To ekskluzywne, naturalne pożywienie dla psów (a także dla kotów) pochodzące z czystej i nieskażonej przez człowieka Nowej Zelandii. W procesie jego przyrządzania wykorzystywany jest delikatny, dwufazowy proces suszenia ciepłym powietrzem będący tradycyjną, wielowiekową metodą konserwacji mięs. Chroni on wszystkie wartości odżywcze gotowego produktu bez potrzeby dodawania sztucznych konserwantów. Karmy Ziwi Peak są bezpieczne, czyste i wygodne w podaniu oraz tak odżywcze i strawne, jak całkowicie surowa dieta! W składzie karm Ziwi Peak znajduje się jagnięcina, wołowina, makrela oraz dziczyzna, jak również niezwykle cenne dla zdrowia psów podroby zwierzęce, a także liczne dodatki funkcjonalne. Ich receptury są wolne od jakichkolwiek antybiotyków, stymulatorów wzrostu czy dodanych hormonów. Zostały tak skomponowane, żeby pies zadowolił się mniejszą porcją jedzenia, ponieważ zawiera ono dużą ilość białka oraz kalorii i tym samym dostarcza więcej energii niż karmy tradycyjne czy surowe produkty. A do tego pysznie smakuje!”
Mówiąc o wpływie żywienia na jakość sierści, powszechnie przyjmuje się, że najważniejszymi składnikami pokarmowymi są wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-6. Poprawiają one jakość włosa, zapewniają, że sierść lśni i przede wszystkich chronią skórę przed wysychaniem. Nie wolno jednak zapominać, że także białko pokarmowe (czyli pośrednio aminokwasy egzogenne) ma wpływ na jakość sierści. Jest ono szczególnie istotne w przypadku psów z gęstą sierścią, pochodzących z regionów północnych świata, ponieważ u tych ras psów sierść jest głównym izolatorem cieplnym i aż 35% białka pokarmowego jest wykorzystywane przez organizm właśnie na utrzymanie odpowiedniej jakości i grubości sierści. U takich ras psów jest więc konieczne podawanie karm, w których zawartość białka będzie raczej zbliżona do górnych wartości zalecanych zakresów białka pokarmowego.
W przypadku karm niskobiałkowych (np. gdy pies ma niewydolność nerek czy niewydolność wątroby) jednym z objawów niedoboru białka pokarmowego może być więc pogorszenie jakości (gęstości) sierści. Zapewnienie odpowiedniej podaży aminokwasów jest niekiedy prawdziwym wyzwaniem w przypadku karm specjalnych – na przykład wegetariańskich czy wegańskich, w których całe białko jest pochodzenia roślinnego i ma ono mniejszą biodostępność niż białko pochodzenia zwierzęcego. Dlatego, wracając do głównego tematu niniejszego artykułu, jeżeli celem hodowcy jest zapewnienie jak najwyższej jakości sierści, to trzeba zwrócić szczególną uwagę na jej wybarwienie u psów żywionych karmami niskobiałkowymi oraz karmami zawierającymi duże ilości białka pochodzenia roślinnego. Te dwie grupy są najbardziej narażone na odbarwienie włosów spowodowane błędami żywieniowymi i mogą wymagać odpowiedniej suplementacji diety.
