Kawia domowa odmiany skinny to odmiana bezwłosa, choć należy dodać, że niewielka ilość owłosienia jest obecna na pyskach i kończynach. Niektóre osobniki mają także nieco włosów na plecach. Przez wiele organizacji skupiających hodowców i miłośników kawii domowych skinny jest uznawana za rasę. Znane są różne odmiany barwne, przy czym pigmentacja dotyczy oczywiście skóry zwierzęcia. Współczesna odmiana bezwłosa pochodzi z krzyżówki owłosionej kawii i bezwłosej odmiany otrzymanej w laboratorium. Wspomniana odmiana powstała w wyniku spontanicznej mutacji genetycznej, którą po raz pierwszy zidentyfikowano w Instytucie Armanda Frappiera w Montrealu w 1978 r. W 1982 r. uzyskane kawie przekazano do Charles River Laboratories w celu ostatecznego ustalenia odmiany do użytku laboratoryjnego i obecnie są one powszechnie stosowane w badaniach dermatologicznych. Natomiast na rynku zoologicznym są obecne od lat 90. XX w., zdobywając popularność i szerokie grono miłośników.
Tekst: dr n. wet. Jerzy Ziętek
Podstawy genetyczne
Kawie skinny rodzą się prawie bezwłose i muszą wykazywać ten sam poziom owłosienia przez całe życie, jeśli mają spełniać kryterium dotyczące wyglądu swojej odmiany. Istnieje odmiana bardziej owłosiona, w anglojęzycznych materiałach określana jako „wilkołak”, co stanowi żargonowe określenie kawii skinny z większą ilością włosów niż zwykle, rozciągających się na twarzową część pyska, szyję i ramiona. U niektórych osobników linia włosów ciągnie się aż do zadu. Te bardziej owłosione kawie skinny zazwyczaj zyskują i tracą futro w zależności od zmian hormonalnych, zwłaszcza hormonów płciowych, co może wskazywać na takie problemy, jak cysty jajnikowe.
Gen powodujący bezwłosość u kawii skinny jest genem recesywnym, a krzyżowanie dwóch osobników homozygotycznych zawsze spowoduje, że całe potomstwo będzie wykazywać tę cechę (podobnie jak z dziedziczeniem niebieskiego koloru oczu u ludzi). Krzyżowanie kawii skinny ze standardową, owłosioną odmianą da w rezultacie potomstwo, które będzie nosiło jedną kopię genu, ale żadne nie będzie miało cech bezwłosości. Takie potomstwo to jednak nosiciele genu recesywnego. Skrzyżowanie dwóch takich nosicieli spowoduje, że średnio 25% potomstwa będzie odmiany skinny, 50% potomstwa będzie nosicielami opisywanego genu, a 25% potomstwa będzie standardowymi, owłosionymi kawiami, bez wspomnianego genu. Ponieważ szansa na uzyskanie odmiany kawii skinny jest niska i ponieważ nie można wizualnie odróżnić kawii owłosionej, która jest nosicielem genu, od tej, która go nie ma, ta metoda hodowli nie jest zalecana. Owłosieni nosiciele genu pozostają owłosieni przez całe życie i wyglądają jak normalna kawia.
Istnieje drugi typ bezwłosej kawii zwany Baldwin, jednak jej bezwłosość jest wynikiem zupełnie innego genu recesywnego. Skrzyżowanie kawii skinny z kawią Baldwin da w rezultacie potomstwo, gdzie wszystkie zwierzęta będą owłosione i będą miały jedną kopię genu bezwłosości kawii skinny i jedną kopię genu bezwłosości kawii Baldwin. Prowadzenie planowej hodowli wymaga krzyżowania kawii skinny z odmianami owłosionymi co najmniej co drugie pokolenie, mogą więc one sprawiać kłopot początkującym hodowcom.
Fizjologia i wymagania
Opisywane kawie nie wykazują cech znacznego inbredowania, mają sprawnie działający układ immunologiczny. Bezwłose kawie nie różnią się znacząco fizjologicznie od zwykłych świnek morskich, chociaż muszą jeść więcej, aby utrzymać właściwą ciepłotę ciała, co wiąże się z przyspieszonym metabolizmem. Optymalny zakres temperatur dla bezwłosej kawii wynosi zatem 20 do 26°C, co jest wartością nieco wyższą niż optymalny zakres temperatur dla kawii owłosionej. Powinny być utrzymywane w pomieszczeniach zamkniętych i zwykle mają do dyspozycji materiały do gniazdowania w celu ochrony przed ciepłem. Ich wrażliwa skóra ma bardzo podobny wygląd do skóry ludzkiej, stąd budzi zainteresowanie badaczy w laboratoriach, ale ma takie same potrzeby, jak normalna skóra kawii. Odsłonięta skóra jest podatna na oparzenia słoneczne, ale także urazy i infekcje grzybicze. Z tego też względu nie wystawia się przedstawicieli opisywanej odmiany na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, niektórzy autorzy zalecają także stosowanie kremów z filtrem ochronnym przeznaczonym dla ludzi. Unika się obecności w otoczeniu bezwłosej kawii ostrych przedmiotów mogących ranić skórę. Na powierzchni skóry znajduje się warstwa łoju, którą stosunkowo łatwo zetrzeć i nie jest to korzystne dla zwierzęcia, gdyż łój sprawuje funkcję ochronną. Nie zaleca się z tego powodu kąpania kawii skinny bez wyraźnej potrzeby. Zabrudzenia można usuwać wilgotną chusteczką. Nie zaleca się także stosowania olejków i kremów bez wyraźnej potrzeby.
Aspekty zdrowotne
Ogólnie skórę zdrowego zwierzęcia pokrywa warstwa komensalicznych grzybów i bakterii, tworząc tzw. mikrobiom. U owłosionych kawii mamy do czynienia z warstwą izolującą włosów, która chroni korzystne dla organizmów mikroorganizmy. Ich brak powoduje, że puste miejsca mogą być infekowane chorobotwórczymi grzybami, takimi jak Trichophyton mentagrophytes, Microsporum canis czy Trichophyton verrucosum. Pozbawiona ochrony skóra może być także atakowana przez pasożyty zewnętrzne, takie jak Chirodiscoides caviae, Trixiacarus caviae, Gliricola parelli, Proroptes cuniculi czy Cheyletiella parasitivorax, przy czym pasożyty preferujące owłosione miejsca skupiają się w kępkach sierści porastających pysk i ramiona. Często także mamy do czynienia z infekcją mieszaną, czyli jednoczesną obecnością pasożyta i rozwojem grzybicy skóry. Podobnie jak u innych kawii, przedstawiciele wspomnianej odmiany mogą wykazywać obecność cyst skórnych wypełnionych łojem, a z uwagi na brak owłosienia są one bardzo dobrze widoczne, przez co wydaje się, że częściej są z tego powodu operowane (u odmian owłosionych mogą często pozostawać przez dłuższy czas niezauważone). Stwierdzono również, że kawie opisywanej odmiany mają zwiększone ryzyko niektórych chorób oczu w porównaniu z innymi odmianami. Jak wspomniano, z uwagi na potrzebę utrzymania wyższej temperatury wykazują też szybsze tempo metabolizmu, co w połączeniu z naturalną predyspozycją do niektórych chorób powoduje, że żyją krócej niż owłosione kawie (6–8 lat). Wydaje się, że mają większą skłonność do chorób serca i tarczycy, co pośrednio może się wiązać ze wspomnianym tempem przemiany materii. Podobnie jak u innych kawii, zaleca się wykonywanie profilaktycznych badań, obejmujących m.in. badanie poziomu hormonów tarczycy oraz badanie kardiologiczne.
Czy kawia skinny to dobry pupil dla alergików?
Uważa się, że kawie skinny są doskonałą alternatywą dla alergików, którzy z uwagi na swoją przypadłość nie mogą utrzymywać kawii owłosionych. Nie jest to jednak do końca prawda. Substancje odpowiadające za reakcję alergiczną mogą być obecne w złuszczanym naskórku oraz wydzielinach organizmu zwierzęcia, np. w łoju. Do nieprzyjemnej reakcji u osoby wrażliwej może dojść także w przypadku kontaktu ze zwierzęciem opisywanej odmiany, jednak ze względu na brak owłosienia jest mniejsza szansa, by alergen obecny na włosie przechodził na ubranie, skórę czy unosił się w powietrzu, osiadając na meblach czy dywanie. Przy niezbyt intensywnym kontakcie ze zwierzęciem oraz zachowywaniu zasad czystości (regularne odkurzanie pomieszczeń, wentylacja) objawy alergii mogą być zatem niezauważalne lub mniejsze.
Reasumując, kawia skinny jest ciekawym zwierzęciem, uwagę zwraca nietypowy wygląd oraz, jak twierdzi wielu hodowców i miłośników, także pewna śmiałość, potrzeba kontaktu z człowiekiem oraz wyraźnie zaznaczone, indywidualne cechy charakteru. Jednakże z uwagi na dość skomplikowane dziedziczenie pożądanych cech ich rozrodem powinni zajmować się doświadczeni hodowcy, zaś osoby sprzedające oraz nabywające te zwierzęta powinny posiadać na ich temat solidną wiedzę, by uniknąć wywołania problemów zdrowotnych.
Bibliografia:
Sueki, H.; Gammal, C.; Kudoh, K.; Kligman, A. M. (August 2000), „Hairless guinea pig skin: anatomical basis for studies of cutaneous biology”. European Journal of Dermatology (in French and English). John Libbey Eurotext. 10 (5): 357–364.
Banks, Ron (17 February 1989). „The Guinea Pig: Biology, Care, Identification, Nomenclature, Breeding, and Genetics”. Washington University in St. Louis. USAMRIID Seminar Series. Retrieved 25 November 2017.
Lv, Chaochao & Li, Chen & Wang, Jingsong & Qian, Weifeng. (2022). „Detection and molecular characterization of Cryptosporidium spp. in pet hairless guinea pigs (Cavia Porcellus) from China”. Parasitology Research.
