,,Psy, a zwłaszcza przedstawiciele wielu dużych ras osiągający znaczną masę ciała, narażone są na liczne problemy związane z ich układem motorycznym. W szczególności dotyczy to stawów, które bywają szczególnie obciążone. Na szczęście rynek oferuje wiele preparatów, których regularne stosowanie pozwala na zapobieganie kłopotom zdrowotnym zwierzęcia, a nawet na cofanie objawów niektórych z nich.”
Czym jest osteoarthritis?
Do najczęściej występujących u czworonogów schorzeń stawów należy choroba zwyrodnieniowa stawów u psów, czyli osteoarthritis. Jest to postępująca choroba degeneracyjna stawów. Dochodzi do ubytku chrząstki stawowej i odsłonięcia znajdujących się pod chrząstką powierzchni kości. Praktycznie choroba może dotyczyć każdego ze stawów, ale zazwyczaj proces zwyrodnienia obejmuje stawy biodrowe, kolanowe, łokciowe, a także stawy kręgosłupa (międzykręgowe). Podatne są szczególnie stawy o znacznej ruchomości, nazywane stawami maziówkowymi. Rozwojowi choroby sprzyja wiele czynników, szczególnie nadwaga (czyli nadmierne obciążenie stawów), starszy wiek oraz specyfika szybkiego wzrostu młodych psów dużych ras (45% psów dotkniętych tą chorobą to psy ras dużych). Schorzenia stawów dotyczą ok. 1/5 populacji osobników dorosłych (zwyrodnienie tkanki chrzęstnej u starszych psów – powyżej 8. roku życia), a młode rosnące psy, zwłaszcza ras dużych i olbrzymich cierpią na bóle kostno-stawowe w okresie intensywnego wzrostu. Zapobiegawczo niezbędne jest kontrolowanie tempa wzrostu, zapewnienie regularnych ćwiczeń o umiarkowanym nasileniu oraz zbilansowanej diety. Czynnik rasowy możemy uwzględnić także w przypadku ras małych – gdzie mamy np. typowe nawykowe zwichnięcie rzepki czy chorobę Legg-Perthesa. Zwiększone predyspozycje wykazują też np. labradory czy owczarki niemieckie.
Osteoarthritis może być schorzeniem rozwijającym się wtórnie przy istniejących już zaburzeniach w układzie kostno-stawowym, jak np. dysplazja, osteochondroza, mechaniczne urazy stawów, zerwania więzadeł itp. Ale także o podłożu genetycznym – jak wspomniane już dysplazje: łokciowa czy biodrowa.
W związku z tym, że na powierzchni chrząstki stawowej dochodzi do mikrouszkodzeń, mogą się tworzyć struktury nieprawidłowe (niszczenie chrząstek na powierzchni kości, rozwijają się osteofity oraz wytwarzana jest nadmierna ilość tkanki kostnej wokół stawu, co ogranicza jego ruchomość). Zmniejszeniu ulega ilość mazi stawowej, pojawiają się zmiany w szparze stawowej (zwężenia). Zwiększa się tarcie pomiędzy kośćmi, a naprężenia mogą pogłębiać zmiany degeneracyjne. Te zmiany patologiczne dają ból i ograniczenie ruchomości stawu, ale także inne objawy, które właściciel może zaobserwować u swojego psa. Może to być zmiana zachowania – zmniejszona chęć do zabawy, czy np. niechęć do głaskania, a nawet utrata apetytu w związku z odczuwanym bólem. Ale także sztywność przy chodzeniu, kulawizna, chód nieregularny. Można je częściej zauważyć po dłuższym odpoczynku – wtedy nasilają się. Pies ma trudności z pokonywaniem schodów, czy wskoczeniem na kanapę. W związku z bolesnością pies może mieć też tendencje do wylizywania, czy wygryzania bolesnej okolicy. Jeśli mamy do czynienia z psami starszymi, to opiekun często ignoruje pierwsze objawy, gdyż uznaje je za typowe dla wieku zwierzęcia ograniczenia ruchowe.
Diagnostyka i leczenie
Osteoarthritis to choroba postępująca, przewlekła, stan kliniczny może się pogarszać, a jakość życia psa obniżać. Stąd tak ważna jest umiejętność rozpoznania objawów i rozpoczęcie leczenia na wczesnym etapie choroby.
Podczas wizyty w gabinecie weterynaryjnym, oprócz wywiadu i badania klinicznego (w tym badanie palpacyjne stawów i badanie w ruchu) przeprowadza się dodatkowe badania RTG lub USG. Konieczne jest jak najwcześniejsze rozpoznanie i wprowadzenie terapii. Leczenie jest objawowe, obejmuje zwalczanie bólu i stanu zapalnego (zazwyczaj leki z grupy niesterydowych przeciwzapalnych) i jest długotrwałe. Wspomagająco podaje się preparaty chondroprotekcyjne – czyli popularnie zwane „preparaty na stawy” lub karmy weterynaryjne „na kości i stawy”. Często preparaty takie są też polecane profilaktycznie w okresie rozwoju chrząstki stawowej u psów młodych (zwłaszcza ras dużych, szybko rosnących) oraz u zwierząt obciążających stawy (psy sportowe). Można również stosować je po urazach, czy zabiegach chirurgicznych oraz w okresie stawiania uszu u psów rasowych – na wzmocnienie chrząstki. U suk w końcowej fazie ciąży preparaty wspomagają budowę tkanki łącznej płodów.
Game Dog Performance Nutrition
www.gamedog.eu
,,Choroby stawów stały się dużym problemem, głównie wśród psów ras dużych i olbrzymich. Ze względu na predyspozycje rasowe i obciążenia genetyczne warto jak najwcześniej zacząć właściwą suplementację. Odpowiednio dobrany preparat wspomoże rozwijający się układ szkieletowy rosnącego psa, będzie również codziennie wspierał obciążone stawy psów dorosłych, by zminimalizować ryzyko lub znacząco opóźnić wystąpienie zmian zwyrodnieniowych. W przypadku psów, u których już występują zwyrodnienia stawów i dolegliwości z tym związane, suplementacja wysokiej jakości preparatem hamuje postępowanie zmian zwyrodnieniowych oraz znacznie poprawia komfort funkcjonowania psa, między innymi zmniejszając dolegliwości bólowe. AniFlexi+ jest preparatem zawierającym w sumie 5 substancji aktywnych, wykazujących działania chondroprotetyczne, z których największą rolę w ochronie stawów odgrywa hydrolizowany kolagen. Substancja ta jest źródłem aminokwasów budujących kolagen w organizmie psa, dzięki czemu doskonale wspiera narażone na uszkodzenia chrząstki. Pozostałe składniki preparatu, glukozamina, chondroityna, MSM i witamina C uzupełniają i wzmacniają działanie AniFlexi+, tworząc preparat kompleksowo chroniący stawy.”
specjalista chorób psów i kotów
www.scanvet.pl
,,Osteoarthitis (OA) występuje naprawdę często. Charakteryzuje się dużą bolesnością i problemami z poruszaniem się zwierzęcia. Aby zapobiec takim dolegliwościom bardzo ważne jest stosowanie w okresie wzrostu specjalnej diety. W tym czasie bardzo korzystne jest podawanie suplementów wspierających rozwój i metabolizm chrząstki. Suplementacja jest też bardzo ważna u psów aktywnych, u których chrząstki narażone są na mikrourazy. Pamiętajmy o zapewnieniu psom odpowiedniej ilości ruchu i dbaniu o prawidłową masę ciała.”
Suplemantacja diety
W profilaktyce i leczeniu chorób stawów u psów stosuje się preparaty nacelowane, których odpowiednio dobrany skład pozwala na poprawienie funkcji stawów, syntezę mazi stawowej i odbudowę chrząstki stawowej. Chrząstka stawowa pełni bardzo ważną rolę chroniącą kości – dzięki gładkości powierzchni oraz dużej sprężystości. Chrząstka ma możliwość odkształcania się, dlatego amortyzuje i neutralizuje siły nacisku, które działają na powierzchnię stawową kości. Chrząstka zachowuje tą elastyczność dzięki substancjom wielkocząsteczkowym stanowiącym macierz otaczającą komórki. Znajdziemy tu m.in. kolagen (typu II, o wysokiej odporności na rozciąganie) i proteoglikany (rdzeń białkowy w połączeniu z glikozaminoglikanami – GAG; mają właściwości żelujące, wpływają na ścisłość chrząstki). Kolagen jest podstawowym składnikiem chrząstki i to od niego zależą jej właściwości mechaniczne, takie jak elastyczność i twardość. Regeneracja chrząstki jest możliwa, ale trwa bardzo długo, bo ok. 12 miesięcy i wymaga dostarczania dużej ilości substratów – najlepiej udokumentowane jest działanie chondroityny oraz glukozaminy. Natomiast raz uszkodzona powierzchnia stawowa może wypełnić się jedynie blizną łącznotkankową tzw. tkanką chrzęstnopodobną.
Jakie składniki aktywne możemy znaleźć w preparatach na stawy? Będzie to wspomniana wyżej glukozamina. Wzmacnia ona struktury stawów, stymuluje syntezę kolagenu. Dodatkowo działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo, a także zapobiega odwapnieniu kości. Sprzyja wprowadzaniu siarki do chrząstki (niedobór siarki często obserwowany przy zmianach zwyrodnieniowych stawów powoduje hamowanie syntezy proteoglikanów). Stąd siarczan glukozaminy jest uznawany za najlepsze jej źródło, o bardzo wysokiej biodostępności (98% wchłanialność). Siarczan glukozaminy jest wykorzystywany jako substrat do produkcji GAG i kwasu hialuronowego.
Ponieważ glukozamina jest otrzymywana z chityny, czyli szkieletów zewnętrznych (tzw. pancerzy) skorupiaków morskich, to często w składzie preparatów widzimy ekstrakt np. z małży nowozelandzkich (Perna canaliculus; GLM – ang. Green Lipped Mussel).
Chondroityna hamuje aktywność enzymów rozkładających macierz pozakomórkową chrząstki oraz pobudza syntezę GAG i kolagenu. W połączeniu z glikozaminą gwarantuje zwiększenie odporności zarówno stawów, jak i kości na mikrouszkodzenia. Działa przeciwbólowo i zwiększa ruchomość stawów. Cechuje się dużą biodostępnością. Źródłem chondroityny może być np. chrząstka rekina. A siarczan chondroityny jest substancją budulcową, składnikiem zarówno chrząstki, jak i płynu maziowego (pobudza też jego wytwarzanie).
Zarówno chondroityna, jak i glukozamina występują w postaci siarczanów (po podaniu doustnym docierają one do stawów, wiążą wodę w chrząstce stawowej) – siarka pomaga też w utrzymywaniu właściwej struktury włókien kolagenowych. Stąd siarka często jest dodatkowo suplementowana np. łatwo przyswajalnym organicznym związkiem MSM (metylosulfonylometan), również o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym (przyspiesza procesy regeneracji), a także przeciwutleniającym. I tak dochodzimy do kolejnego składnika preparatów – przeciwutleniaczy. Często są to związki naturalne, jak witamina C, bądź kompleks witamin C/E wraz z selenem. Witamina C jest także niezbędna w procesie syntezy kolagenu.
Ciekawym składnikiem jest też korzeń czarciego pazura (Harpagophytum procumbens), rośliny pochodzącej z Afryki Południowej. Wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe (związkami czynnymi są glikozydy), pobudza mechanizmy obronne organizmu, ale przede wszystkim wspomaga ruchliwość układu ruchowego psów. Działanie ograniczające stan zapalny ma też wyciąg z indyjskiego kadzidłowca (Boswellia serrata). Zawarte w nim kwasy boswelliowe poprawiają elastyczność i giętkość stawów oraz zwiększają sprężystość ruchu. Natomiast ekstrakt z korzenia imbiru (Zingiber officinale), zapożyczony z medycyny naturalnej, stosowany jako środek przeciwbólowy przy wszelkiego typu bólach stawowych i mięśniowych, zmniejsza także obrzęk i sztywność stawów. Z kolei wyciągi z alg morskich (zwłaszcza z czerwonych glonów Lithothamnion corallioides) zwiększają ruchomość stawów przy osteoarthritis. Zawierają też dużo mikro- i makroelementów.
W recepturach preparatów na stawy często znajdują się kwasy omega-3 (EPA i DHA; działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo w obrębie chrząstek i ścięgien), hydrolizaty białek (przede wszystkim kolagenu bogatego w aminokwasy siarkowe; peptydy kolagenowe oznaczane jako CHP – ang. Collagen Hydrolisate Peptides), kwas hialuronowy (jego roztwór wodny ma właściwości żelujące – odpowiada za lepkość płynu maziowego, działa nawilżająco). Ważne są też mikroelementy, jak miedź, cynk czy mangan – niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania kości i chrząstek.
Preparaty mają różną formę, więc właściciel może wybrać to, co bardziej mu odpowiada, a przede wszystkim to, co najłatwiej psu podać. Mogą być granulaty, proszki, kapsułki, tabletki, syrop, płyn.
Kuracja trwa kilka tygodni, producenci zazwyczaj zalecają okres co najmniej 6 tygodni. Trzeba też uprzedzić klienta, że na efekty działania preparatu trzeba poczekać około 3-4 tygodni (zależne jest to też od stopnia zaawansowania choroby i wieku psa). Konieczne jest przestrzeganie dawkowania zalecanego przez producenta. Szczególnie jeśli preparat nie jest oparty na bazie morskich mięczaków, a na mączkach kostnych i ma dużą zawartość wapnia.
Zmienić nawyki psa!
Oprócz podawania preparatów trzeba wprowadzić nowe nawyki w życie psa. Po pierwsze: dbać o utrzymanie prawidłowej masy ciała. Karma powinna być dobrze zbilansowana, legowisko miękkie (sprzedając preparat można wspomnieć o ofercie grubych i miękkich posłań dostępnych w sklepie) i umieszczone w ciepłym miejscu, wolnym od przeciągów. Ruch powinien być regularny, ale spacery spokojne, bez gwałtownych biegów za piłką itp. Bardzo korzystne dla stawów jest pływanie oraz rehabilitacja. Unikamy prowadzania psa po schodach. Żeby pies nie gnuśniał i się nie nudził trzeba wymyślić alternatywne formy aktywizacji, np. zabawki edukacyjne.
