Autor dr n. wet. Joanna Zarzyńska
Okolice oczu i uszy zarówno u psa jak i u kota to „rewiry” w wysokim stopniu narażone na gromadzenie się rozmaitych zanieczyszczeń, które, w najlepszym razie, wyglądają nieestetycznie, w najgorszym zaś mogą stanowić realne zagrożenie dla dobrego samopoczucia, a nawet zdrowia pupila. Jak radzić sobie z tym problemem i co polecać klientom?
Podstawowym zabiegiem pielęgnacyjnym psa czy kota jest nie tylko czesanie, kąpiel i przycinanie pazurów. Właściciele tych zwierząt coraz częściej pytają o środki, którymi mogą dbać o higienę oczu i uszu pupili. Na rynku gama tych preparatów stale rośnie. Czym się one charakteryzują?
Na początek może parę słów o specyfice narządów, o które chcemy dbać. Są to bardzo czułe narządy zmysłów i ich dobry stan umożliwia zwierzęciu orientowanie się w środowisku. Oko naturalnie wyposażone jest w systemy ochronne – powieki, rzęsy, łzy. Natomiast właściciele zwierząt często obserwują problemy z samooczyszczaniem się oka, nadmiernym łzawieniem (np. duże, wypukłe oko lub zwierzę z obfitą szatą włosową, gdzie włosy „wchodzą” do oka powodując jego drażnienie), czy np. psy z dużym temperamentem drażnią oczy buszując w wysokich trawach, czy w piasku. Obfite łzawienie powoduje, że okolica oka jest stale wilgotna, pojawiają się zacieki (szczególnie widoczne u zwierząt o jasnej sierści). Może ten stan być wikłany bakteryjnie lub grzybiczo. Kolejną kwestią jest czas letni i podróżowanie samochodem – często pozwalamy psu wyglądać przez okno – i podrażnienie spojówek gotowe. Mamy też przykład zwierząt o szczególnych potrzebach – jak koty rex i sfinksy. Ich oczy pozbawione są rzęs – jednej z barier mechanicznych chroniących oko, a oko oczyszczając się powoduje gromadzenie się galaretowatej wydzieliny w jego kąciku – trzeba ją regularnie usuwać.
Z kolei narząd słuchu, podobnie jak oko, ma skomplikowaną budowę, natomiast to co my widzimy zaglądając do ucha to tzw. ucho zewnętrzne, z kanałem słuchowym. Wrażliwe elementy narządu słuchu schowane są w uchu środkowym i wewnętrznym – tam niczego nie czyścimy. Bardzo istotna jest natomiast potrzeba czyszczenia wewnętrznej powierzchni małżowin usznych i kanału słuchowego. To dlatego, że w uchu panuje specyficzny „mikroklimat”, jest ciepło i dość wilgotno. Na powierzchni nabłonka gromadzą się zanieczyszczenia z zewnątrz, ale też wydzieliny z wewnątrz – tzw. woskowina. Nadmierne gromadzenie sprzyja podrażnieniom. Ucho staje się podatne na infekcje bakteryjne i grzybicze, mogą tam także wystąpić pasożyty (świerzbowiec). Stan zapalny ucha możemy podejrzewać, kiedy zwierzę potrząsa głową, przechyla ją na jedną stronę, drapie się. Szczególnie podatne na zmiany są uszy klapnięte i ciężkie. Klapnięte ucho zamyka dopływ powietrza do kanału słuchowego, jest słaba wentylacja, za to wysoka temperatura – to sprzyja rozwojowi mikroorganizmów. Często uszy takie są jeszcze moczone w misce z wodą. Zapach z takiego ucha nie należy do przyjemnych. Są też rasy z predylekcjami do zapaleń ucha, np. u psów do ras takich zaliczają się owczarki niemieckie, goldeny, bloodhoundy, spaniele.
Marketing Manager
PFO Vetos-Farma Ltd.
,,Higiena uszu psów i kotów jest niezwykle istotna. W celu ułatwienia zabiegów pielęgnacyjnych VETOS FARMA poleca szereg specjalistycznych preparatów AURUM. AURUM 0 służy do czyszczenia zdrowego ucha psów i kotów. Należy wypełnić całkowicie kanał słuchowy roztworem, uchwycić elastyczne części kanału słuchowego za pomocą kciuka oraz palców środkowego i serdecznego, a następnie, wielokrotnie uciskając, masować ku górze w kierunku brzuszno-grzbietowym. AURUM 1 to naturalny preparat łagodzący stan zapalny ucha psów i kotów przeznaczony do higieny ucha podczas ostrego stanu zapalnego. AURUM 2 jest izotoniczną płukanką do higieny uszu psów i kotów u zwierząt zdrowych. Z kolei AURUM 3 – zasadowa płukanka do higieny uszu psów i kotów – polecany jest do płukania kanału słuchowego u psów i kotów cierpiących na zapalenie kanału słuchowego wywołane przez bakterie Pseudomonas, Staphylococcus, Streptococcus, Proteus. W przypadku zakażeń grzybiczych lub mieszanych należy stosować płukankę kwaśną Aurum 4. W ofercie VETOS FARMA znajdują się również komplementarne preparaty AURUM ARGENTUM (żel z nanosrebrem), AURUM JOD (preparat jodowy – żel z jodem) oraz AURUM BLUE POWER (preparat do higieny ucha psów i kotów do zakraplania kanału słuchowego) przeznaczone do aplikacji po myciu uszu psa lub kota preparatem Aurum 0 i płukaniu preparatami Aurum 2, lub 3, lub 4.”
Ważna jest technika czyszczenia, żeby nie zaszkodzić zwierzęciu uważnie czytajmy informacje na ulotkach i opakowaniach preparatów. Nie wszystkie preparaty „do oczu” nadają się do zakraplania (wprowadzania do worka spojówkowego) do oka, służą raczej do oczyszczenia okolicy oka. Przemywamy ją czystym wacikiem bawełnianym od zewnętrznego do wewnętrznego kącika oka.
Budowa kanału słuchowego psa czy kota jest inna niż człowieka, ma on kształt litery L, także nie jest wskazane „pchanie” do ucha patyczków stworzonych dla ludzi. Natomiast na rynku dostępne są patyczki do uszu dla psów (mają taki kształt końcówki, aby nie pozwalał na zbyt głębokie wprowadzenie do kanału).
Kierownik ds. linii produktów dla zwierząt towarzyszących
Vet-Agro Sp. z o.o.
,,Profesjonalna higiena uszu psa lub kota wymaga zastosowania specjalistycznych preparatów. DERMATISAN® aurisal plus to czyścik pielęgnacyjny dla uszu psów i kotów. Zawiera substancje ułatwiające usuwanie woskowiny, a także kwas mlekowy i kwas salicylowy. Składniki zawarte w preparacie pozwalają na szybkie usunięcie woskowiny oraz wykazują działanie przeciwzapalne i keratoplastyczne. Należy stosować od 5 do 30 kropli preparatu w zależności od wielkości zewnętrznego przewodu słuchowego zwierzęcia. Rozprowadzić masując podstawę ucha, a następnie usunąć jego nadmiar z wewnętrznej powierzchni małżowiny usznej za pomocą wacika. DERMATISAN® aurisal silver to czyścik pielęgnacyjny do uszu psów i kotów z molekułami srebra. Ułatwia szybkie usunięcie woskowiny oraz wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne i keratoplastyczne. Preparaty są dostępne w butelkach o pojemności 75 ml z wygodnym aplikatorem ułatwiającym ich podawanie.”
Profesjonalny sposób czyszczenia uszu pokaże każdy lekarz weterynarii – natomiast właściciele często obawiają się takich manipulacji, poza tym nie radzą sobie z okiełznaniem pupila (wiele zwierząt nie przepada za takimi zabiegami), toteż najprostszy sposób, to przetarcie wacikiem z preparatem wnętrza małżowiny usznej, a kanał słuchowy oczyszcza się po wprowadzeniu pewnej dozy preparatu do udrożnionego kanału (unosimy ucho prosto ku górze, dobrze, jeśli pies pochyli też głowę ku przodowi), zasłonięciu ucha i wymasowaniu podstawy ucha. Potem resztki preparatu i zanieczyszczenia zwierzę wytrzepie. Powtarzamy czynność w razie potrzeby. Na zakończenie można jeszcze użyć wacika/płatka kosmetycznego. Takie czyszczenie wykonujemy też przed zastosowaniem preparatów leczniczych.
Inną opcją poza płynami i nasączanymi chusteczkami/płatkami, są czyściki do oczu i uszu. Są to elementy z mikrofibry, pokryte jonami srebra. Nie zawierają żadnych dodatków chemicznych, a jony srebra właśnie działają hamująco na rozwój bakterii. Po użyciu czyścik trzeba spłukać czysta wodą. Wymienia się go po 8-10 tygodniach codziennego używania na nowy. Polecany zarówno dla psów, jak i kotów. Uwaga na ryzyko połknięcia przez zwierzę! Element jest bowiem mały.
Najlepiej ćwiczyć z psem/kotem czyszczenie uszu – na zasadzie dotykania, trzymania za ucho, manipulacji. Tak, żeby zwierzę przyzwyczaiło się do tego i nie kojarzyło tylko z czymś negatywnym (np. z wizytą w gabinecie weterynaryjnym). Profilaktyczną kontrolę stanu ucha i ew. czyszczenie można wykonywać raz na tydzień/dwa tygodnie. W okresie letnim konieczne jest sprawdzanie czy do ucha nie dostały się ciała obce! A także szczególnie chronimy uszy przed dostaniem się do nich wody.
Specyfika budowy kanału słuchowego może wpływać na utrzymanie go w czystości – np. pudle miewają wąskie kanały słuchowe – co utrudnia czyszczenie. A u ras długowłosych lub u sznaucerów w głębi ucha mogą rosnąć włosy, na których szczególnie osiada kurz i naskórek, a także mają one działanie drażniące. Także podczas pielęgnacji powinno się te włosy usuwać!
DO OCZU
Preparaty w formie bezbarwnego płynu na bazie wody, o łagodnej nucie zapachowej lub w formie chusteczek/płatków nasączanych substancjami czynnymi. Łagodnie nawilżają i ograniczają podrażnienia spojówek, oczyszczają worek spojówkowy. Ułatwiają usunięcie kurzu i innych zanieczyszczeń. Są delikatne, można jest stosować nawet codziennie. Te przeznaczone do wkraplania do oczu są sterylnym roztworem izotonicznym, o cechach fizycznych przypominających łzy oraz o odczynie pH łez. Oprócz chlorku sodu, chlorku benzalkonium, dwusiarczanu sodu, siarczanu cynku, kwasu bornego, mogą zawierać wyciąg z rumianku, oczaru wirginijskiego, chabru, aloesu. Chlorki mają szerokie działanie przeciwbakteryjne. Preparaty pakowane są w poręczne butelki z zakraplaczem. Rynek oferuje również linie dla szczeniąt i kociąt.
Natomiast środki do usuwania przebarwień stosuje się do okolic oczu! I jest wyraźnie zaznaczone ostrzeżenie, aby chronić zwierzę przed dostaniem się płynu do oka. Płyny likwidują zacieki – najlepiej stosować formę przymoczki, a potem osuszyć okolicę czystym wacikiem. Preparaty z cynkiem, kwasem bornym, wyciągiem z herbaty, świetlikiem np. substancjami odbarwiającymi, detergentami.
Preparaty zawierają konserwanty, ale są to konserwanty bezpieczne (tzw. konserwanty spożywcze) – mają chronić preparat przed rozkładem przez czas jego użytkowania.
Trzeba pamiętać, że oko jest bardzo delikatne i zwierzę może źle zareagować na preparat – zwłaszcza jeśli cierpi na nadwrażliwość – także pierwsze stosowanie nowego preparatu powinno być bardzo ostrożne.
DO USZU
Preparatów do czyszczenia uszu jest dużo więcej niż do oczu. Zazwyczaj mają formę zawiesiny lub emulsji olejowej, żelu, ale także płatków nasączanych. Ułatwiają usuwanie zanieczyszczeń i woskowiny, zmiękczają naskórek ułatwiając jego usuwanie. Redukują przykry zapach. Hamują rozwój bakterii i grzybów. Działają czyszcząco, antyseptycznie. Ograniczają świąd i podrażnienia. Przywracają właściwe pH skóry ucha. Składniki aktywne: polysorbat, stearynian sodu, phenosept, kwas salicylowy, glikol propylenowy, TRIS-EDTA, monosacharydy (ramnoza, mannoza), mocznik, rumianek, aloes, rozmaryn, gliceryna, wyciąg z yukki, alantoina, lecytyna, tymol, olejek miętowy, olejek z drzewa herbacianego. Preparaty są dostępne w różnych wariantach objętościowych. Z aplikatorami ułatwiającymi wprowadzenie preparatu do ucha.
