Zdrowie i uroda w… pigułce

W pigułce, a może w proszku albo w formie przysmaków? Rynek psich suplementów diety jest obecnie bardzo rozbudowany i oferuje najróżniejsze produkty dedykowane dla poszczególnych grup czworonogów i zapobiegające powstawaniu różnego rodzaju niedoborów lub wspomagające funkcjonowanie organizmu. Produkty te, umiejętnie zaprezentowane kupującym, mogą przynieść niezłe zyski każdemu sklepowi zoologicznemu (zwłaszcza, że nie zabierają wiele miejsca na półce). Poza tym świetnie nadają się do prowadzenia efektywnej sprzedaży przykasowej dobrze oddziałując na emocje i potrzeby klienta.

Jednym z elementów zapewnienia dobrostanu zwierzęcia jest jego prawidłowe żywienie. Dostarczanie mu niezbędnych składników odżywczych, mineralno-witaminowych oraz energii. Składniki odżywcze wykorzystywane są przez wiele układów w organizmie (jak np. układ kostny, pokarmowy, krążenia, nerwowy, odpornościowy itd.), ich niedobory zaś mogą prowadzić do nieprawidłowości, pogorszenia kondycji fizycznej, a nawet chorób. Zatem dbanie o zbilansowaną dietę jest niezmiernie ważne. Obecnie na rynku jest bardzo wiele linii karm, których zostały specjalnie opracowane przez naukowców, tak aby dieta była zbilansowana, czyli zapewniała wszystkie niezbędne składniki. Są one wymieniane na opakowaniu w składzie karmy. Natomiast jeśli właściciel przygotowuje psu jedzenie sam (np. dieta gotowana czy BARF), musi pamiętać, aby uzupełniać pokarm o pewne funkcjonalne dodatki żywieniowe. Przykładowo mięso zawiera niewielkie ilości wapnia, a gotowanie powoduje utratę części składników. Również w określonych przypadkach może istnieć potrzeba suplementowania diety, jak na przykład u zwierząt młodych i szybko rosnących, zwierząt odebranych ze złych warunków (np. ze schroniska), suk ciężarnych i karmiących, psów pracujących i sportowych, pacjentów onkologicznych, rekonwalescentów, psów wystawowych itp.

Rynek suplementów jest bardzo bogaty i wciąż się poszerza, warto więc podążać za nowymi trendami, wzbogacać swoją wiedzę z zakresu dietetyki, aby umiejętnie doradzać klientom w sklepie, tym bardziej, że i świadomość żywieniowa klientów znacząco wzrasta. Niektórzy oprócz informacji o substancjach aktywnych w preparacie chcą wiedzieć, czy zawiera on sztuczne barwniki i konserwanty, jaka jest zawartość tłuszczu czy węglowodanów (kaloryczność; ważne jeśli preparat jest dobierany dla psa na diecie light). Doboru preparatów powinno się dokonywać po rozmowie z klientem, ważne informacje to wiek, rasa, masa ciała i płeć psa, stan fizjologiczny, ew. problemy, czy też co ma być poprawione (np. jakość okrywy włosowej). Ponieważ suplementy występują w wielu postaciach (pastylki, proszki, mączki, kapsułki, granulki, pasty, płyny, krople, spraye, przegryzki) to także trzeba zapytać, która forma będzie najchętniej przez zwierzę przyjmowana, lub którą najłatwiej będzie właścicielowi podać. Płyny czy proszki można dodać do karmy i zmieszać, natomiast już tabletki czy kapsułki najlepiej bezpośrednio psu do pyska. Ciekawą formą są także przegryzyki/nagrody dla psów z suplementami – psy nauczone ich spożywania łatwiej przyjmą dodatki funkcjonalne, np. podczas treningów.

Oczywiście ze względu na konkurencyjność na rynku na efekt sprzedażowy może wpłynąć także atrakcyjność opakowania (w tym poręczność i typ zamknięcia), informacje na nim umieszczone oraz cena preparatu. Dla sklepu najkorzystniejsze jest posiadanie towarów z różnych półek cenowych, a także transakcje wiązane, czyli proponowanie suplementów diety przy innych zakupach dla psa – tutaj też dobrym chwytem marketingowym jest odpowiednia ekspozycja (np. przy kasie – strategia sprzedaży impulsowej).

Poniżej przedstawimy krótką charakterystykę najpopularniejszych grup suplementów. Wiele z nich to tzw. multipreparaty, zwierające kilka substancji aktywnych jednocześnie. W ich składzie znajdziemy źródła substancji czynnych np. drożdże, białko zwierzęce i roślinne, hydrolizaty białka, algi, oleje roślinne, produkty mleczne, ekstrakty z roślin zielnych, wyciągi roślinne, pulpę buraczaną. Ich dozowanie jest uzależnione od masy ciała psa.

1. Preparaty witaminowe/mineralno-witaminowe; oparte na kompleksach witamin ADEK – rozpuszczalnych w tłuszczach, wit. z grupy B, biotyny. A także szeregu makro- i mikroelementów, w tym niezbędne pierwiastki śladowe. Często wzbogacane w kwasy omega-3 i -6, flawonoidy, a także niezbędne aminokwasy egzogenne. Obecne naturalne przeciwutleniacze (witamina E i cynk) – wzmacniające odporność organizmu. Są dobrze przyswajalne, mają wysoką wartość biologiczną. Poprawiają kondycję psa, utrzymują zwierzę w dobrym zdrowiu. Są uniwersalne, ale także mogą być dedykowane np. dla psów dorosłych, psów ras dużych, czy seniorów (wzbogacane żeń-szeniem). Należy pamiętać, że zapotrzebowanie na witaminy i minerały u suk wzrasta w okresie ciąży i karmienia szczeniąt.

2. Preparaty na kości i stawy; często na bazie morskich mięczaków. Wzmacniają stawy, stabilizują układ kostny, poprawiają ruchliwość, dzięki odpowiednim proporcjom substancji aktywnych, takich jak wapń, proteoglikany, chondoroityna, glikoproteiny, glikozaminoglikany (GAG), wit. C i E (jako przeciwutleniacze, witamina C jest niezbędna w procesie syntezy kolagenu) oraz aminokwasów siarkowych (Met, Cys) i kwasów omega-3 (spełnia zadanie substancji przeciwzapalnej i przeciwbólowej; dla stawów korzystny jest niski stosunek kwasów omega-6 do omega-3). Wzbogacane witaminami i minerałami (np. miedź – wspomaga metabolizm tkanki łącznej, mangan – niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania kości i chrząstek). Chronią stawy, wspomagają produkcję mazi stawowej, obniżają stany zapalne. Pomocne u osobników młodych, intensywnie rosnących (zwłaszcza ras dużych i olbrzymich), psów starszych, otyłych (nadmierne przeciążenie stawów), po urazach, u psów wyczynowych (np. wyścigowych, zaprzęgowych – ryzyko przeciążenia stawów). Można podawać w okresie stawiania uszu u psów rasowych (np. grzywaczy chińskich) – wzmocnienie chrząstki. U suk w końcowej fazie ciąży preparaty wspomagają budowę tkanki łącznej płodów. Jeśli produkty oparte są na mączkach kostnych i zawierają wysokie ilości wapnia niezmiernie istotne jest ich odpowiednie dozowanie zgodnie z zaleceniami producenta!

3. Suplementacja kwasów omega (NNKT); kwasy omega są obecnie bardzo rozpoznawalne, więc wiele osób pyta się o takie suplementy. NNKT są też ważnym elementem preparatów na sierść, wspomagają leczenie dermatologiczne. Często poszukiwane są oleje – roślinne lub z ryb morskich jako najlepsze źródło kwasów omega (oleje rybne bogatsze w omega-3, są łatwo przyswajalne dla psów). Olej lniany, olej konopny, olej sojowy też są bogate w kwasy w omega-3, ale w formie ALA (alfa linolenowy). Olej z wiesiołka, ogórecznika, z nasiona dyni i olej słonecznikowy są bogate w kwasy tłuszczowe omega-6. Należy pamiętać, że preparaty tego typu są wysokokaloryczne, a przy tym jak tłuszcze łatwo ulegają procesowi psucia (jełczenia), tracąc korzystne właściwości. Jełczenie może być inicjowane przez światło, zatem należy unikać opakowań przezroczystych (szklanych czy plastikowych) i chronić produkty przed światłem. Kwasy omega wspomagają funkcjonowanie skóry, mózgu, serca, układu odpornościowego (omega-3 pełnią rolę przeciwzapalną i przeciwbólową). Dla utrzymania zdrowej skóry u psów najważniejsze są: kwas linolowy (omega-6) i linolenowy (omega-3). Psy nie wytwarzają ich same, stąd konieczność suplementacji, ważny jest odpowiedni stosunek omega-6 do omega-3 ( w zależności jaki efekt się chce uzyskać; najlepiej od 10:1 do 5:1). Nadmiar NNKT n-6 w diecie (np. w podawaniu oleju słonecznikowego) może prowadzić do stanów zapalnych. Wskazuje się także na istotność kwasów omega-9. Efekty obserwuje się po dłuższym stosowaniu (min. 4-8 tygodni). Oleje poleca się przy problemach skórnych, gojeniu ran, infekcjach, alergiach, w terapii nowotworowej. A także jako wzbogacenie diety BARF. Stwierdzono, że kwasy tłuszczowe omega-3 spowalniają postęp choroby nerek u psów oraz ograniczają problemy sercowo-naczyniowe (obniżenie ciśnienia krwi, rozszerzają naczynia, działanie przeciwmiażdżycowe). Ważne jest, aby olej był tłoczony na zimno.

4. Preparaty na sierść i skórę; osłabienie bariery skórnej może być związane z alergiami, nadwrażliwością pokarmową oraz niedoborami. Suplementy takie często poleca się dla psów wystawowych w których przypadku niezmiernie ważna jest dobra jakość włosa. Preparaty zapewniają suplementację kompleksów witamin z grupy B (cholina – B4, niacyna/PP- B3, kwas pantotenowy –B5, pirydoksyna- B6, wit. H-B7 – biotyna, kwas foliowy/wit. M/B9), aminokwasów siarkowych niezbędnych do syntezy keratyny. Kwas linolowy, w połączeniu z cynkiem (wysoki poziom i kwasem gamma-linolenowym (GLA) zapewnia elastyczność skóry i połysk szaty włosowej. Kwasy omega-6 wchodzą w skład bariery hydrofilowej skóry. Naturalne przeciwutleniacze (wit. C, E, flawonoidy, luteina) wzmacniają barierę skórną, ograniczają stany zapalne. Często stosowany jest kompleks witamina E+selen. Witamina A przyspiesza regenerację skóry. Efekty obserwuje się po dłuższym stosowaniu (3-4 tygodnie). Preparaty poprawiają koloryt sierści, ograniczają linienie, sierść staje się błyszcząca.

5. Preparaty na trawienie; preparaty pobudzające apetyt, wspomagające funkcjonowanie przewodu pokarmowego (dodatek włókna pokarmowego, FOS i MOS), wzmacniają korzystną biotę przewodu pokarmowego (np. po kuracji antybiotykowej, czy problemach gastrycznych), a co za tym idzie wspomagają odporność miejscową. Zawierają hydrolizaty białka, które są łatwiej wchłaniane. Poprawiają wykorzystanie karmy. Uzupełniają niedobory związane z jednostronna dietą. Często na bazie torfu.

6. Preparaty dla szczeniąt i psów młodych; tutaj szczególnie ważne jest wsparcie wzrostu psów (kościec, stawy), wzmocnienie zębów, wspomaganie aktywności zwierzęcia. W preparatach możemy znaleźć witaminy (w tym D3), minerały (w tym wapń), przeciwutleniacze, kwasy omega-3.

Niektóre firmy oferują także suplementy diety o działaniu uspokajającym (np. do podawania przed podróżą; na bazie wyciągów roślinnych, np. melisy), czy przeciwpasożytniczym (na bazie roślinnej, w tym czosnku; bezpieczny dla szczeniąt i suk karmiących), jak również wzmacniające odporność (na bazie jeżówki).

Jednocześnie należy pamiętać, że nadmiar (np. niektórych witamin) czy nieprawidłowe proporcje (np. Ca:P, omega 3:6) składników aktywnych również może być szkodliwy. Także dla bezpieczeństwa zwierzęcia trzeba stosować je z umiarem i zgodnie z zaleceniami producenta. Formuły preparatów zostały specjalnie opracowane dla zwierząt, co należy podkreślać, jeśli klient ma wątpliwości i zastanawia się nad podaniem psu suplementów ludzkich.